oDoc

නිදි මරන්න ගිහින් ඔබේ මොළේ මරාගන්න එපා

Shares
female with insomnia struggling to sleep at night

නිදි මරමින් පාඩම් කිරීම, රැකියා කිරීම මිනිසුන් අතර සුලභ තත්වයක් මෙන් ම එම ක්‍රියාව අගය කරන කොටසක් ද සිටියි. නැතහොත් නිදිමැරීම ද එක්තරා විලාසිතාවක් බවට පත්ව ඇත. හොඳ අධ්‍යාපනයක් ලබන දරුවෙක් නම් රාත්‍රිය පහන් වන තුරු පාඩම් කටයුතු කළ යුතු බවටත් මහන්සියෙන් මුදල් උපයන පුද්ගලයන් නොනිදමින් රැකියාවන්වල නිරත විය යුතු බවටත් සමාජය පුහු මතයන් දරයි.

මනුෂ්‍යයෙක්ට නින්ද වැදගත් වන්නේ ඇයි? 

  • ස්නායු පද්ධතියේ ක්‍රියාකාරිත්වය යහපත්ව පවත්වා ගන්නට
  • ශරීරය වර්ධනයට
  • මොළයේ ක්‍රියාකාරීත්වයට

සාමාන්‍යයයෙන් පුද්ගලයෙකුට දිනකට පැය කීයක නින්දක් අවශ්‍යය ද? 

  • වැඩිහිටියෙකුට පැය 7 ත් 9 ත් අතර
  • දරුවන්ට පැය 9 ත් 13 ත් අතර
  • බිළිඳු දරුවන්ට පැය 12 ත් 17 ත් අතර නින්ද අවශ්‍යය වෙයි

නමුත් යම් පුද්ගලයෙක් මුළු රාත්‍රිය පුරා නිදා ගන්නට අමතර උත්සහයක් ගැනීමට සිදු වී වෙහෙසට පත් වෙයි ද එබඳු පුද්ගලයෙක්ට ඉන්සොම්නියා ( Insomnia ) නම් රෝගී තත්වය වැළදී තිබිය හැකිය.

ඉන්සොම්නියා ‍යනු කුමක්ද?

එය සරලවම නිදිමතක් නොදැනීම හෝ දිගු නින්දක් ලබා ගැනීමට අපහසු වීම මත ඇතිවන ආබාධයකි. එම තත්වය කෙටි කාලයක සිට දිගු කාලයක් දක්වා වර්ධනය විය හැකිය.

මෙම තත්වය ස්ත්‍රී පුරුෂ දෙපාර්ශවයටම එක හා සමානව පවතිනවා ද?

පර්යේෂණ දත්ත වාර්තා අනුව ස්ත්‍රී පුරුෂ දෙපාර්ශවයටම එක හා සමාන ලෙස ඉන්සොම්නියා තත්වය ඇති වීමට හැකි වුවත් මෙම තත්වය කාන්තාවන්ට ඇති වීමේ හැකියාව ඉතා ඉහළ මට්ටමක පවතියි.

එයිනුත් වයස අවුරුදු 60 ට වැඩි පිරිසට ඉන්සොම්නියා තත්වය බලපෑම් කළ හැකිය.

යම් පුද්ගලයෙකු ඉන්සොම්නියා ‍රෝගී තත්වයට පත් වීමට බලපාන හේතු මොනවාද ? 

  • බොහෝ විට තමන් පුරුදු පරිසරයෙන් වෙනත් පරිසරයකට මාරු වීම, අධික ශබ්ධ සහ පරිසර උෂ්ණත්වය නැමති කාරණා
  • තමන්ගේ ජීවිතයට තදින් සම්බන්ධ වූ යම් කෙනෙක් හෝ දෙයක් අහිමි වීමේ වේදනාව
  • තමන් දෛනිකව කරමින් තිබූ කාර්යයන් රාත්‍රී කාලයේ සිදු කිරීමට පටන් ගැනීම
  • කැෆේන්, ඇල්කොහොල්, දුම්කොළ අඩංගු දෑ නින්දට පෙර භාවිත කිරීම
  • නින්දට පෙර ඉතා ඝන ආහාර ගැනීම
  • අධික ඖෂධ වර්ග භාවිතය

මෙම ඉන්සොම්නියා රෝගය ප්‍රභේද දෙකක් යටතේ පවතියි.

ඉන් පලමුවැන්නප්‍රාථමික ඉන්සොම්නියා තත්වයයි

එනම් ප්‍රධාන වශයෙන් නින්ද අහිමි වීම මත පමණක් ඇති වන තත්වයයි.

දෙවැන්න නම් – ද්වීතික ඉන්සොම්නියා තත්වයයි

එනම්  ඇදුම, විශාදය, පිළිකා වැනි බාහිර රෝග මුල් වීමෙන් ඇති වන තත්වයයි

එසේනම් ඉන්සොම්නියා රෝගී තත්වය යම් කෙනෙක්ට වැළදිය හැකි බාහිර රෝගී තත්වයන් මොනවාද?

  • යම් පුද්ගලයෙකු උග්‍ර හෝ මධ්‍යම විශාදයෙන් පෙළෙන අයෙක් වීම
  • කාංසාව පවතින අයෙක් වීම
  • සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව සහ ඇදුම දීර්ඝ කාලයක් පැවතීම
  • නින්ද සම්බන්ධයෙන් පවතින ආබාධ

යෞවනයන්ට වැඩිපුර ඇතිවන නින්ද සම්බන්ධ රෝගී තත්වයක් ලෙස ‘ ප්‍රමාද වූ නින්ද සම්බන්ධ ආබාධ තත්වය’ ( Delayed Sleep Phase Syndrome ) පසු කාලයක දී ඉන්සොම්නියා තත්වයක් කරා ගමන් කිරීමට පවතින අවධානම ඉතා ඉහළ මට්ටමක පවතියි.

  • වයසට යන විට ඇතිවන ශරීර වේදනාවන්
  • වේදනාත්මක කකුල් ආබාධයන් ( Restless Legs Syndrome )
  • නින්ද සම්බන්ධ ආබාධ තත්වයන් ( Sleep Apnea)
  • තයිරොයිඩ් සම්බන්ධ රෝගී තත්වයන් ( Hyperthyrodism) හෝ වෙනත් අන්තරාසර්ග පද්ධතිය සම්බන්ධ ‍රෝග තත්වයන්
  • පිළිකා වැළඳිම හේතුවෙන් ලබා දෙන කීමෝ ප්‍රතිකාර

ගර්භණී භාවයට පත් වූ විට මවක් තුළ ඇති වන හෝර්මෝන වෙනස්කම් හේතුවෙන් අවසාන මාස කිහිපය තුළ මවුවරුන්ට ප්‍රමාණවත් නින්දක් නොලැබී යයි. එවන් විටක ද ඉන්සොම්නියා තත්වය බලපෑම් කළ හැකි අතර ප්‍රසව හා නාරි වෛද්‍යයවරයා සමඟ මේ තත්වයට පිළියම් සාකච්ඡා කළ හැකිය.

 

මෙම තත්වයට ඔබ හෝ ඔබගේ සමීපතමයෙක් මුහුණ දී ඇති බව හඳුනා ගත හැකි ලක්ෂණ මොනවාද?
  • දිවා කාලයේ ඇති වන අධික නිදිමත තත්වය
  • නිතර වැඩ නොකළ ද තමන්ට මහන්සි ගතියක් දැනීම
  • කේන්ති යන ස්වභාවය වැඩි වීම
  • යම් වැඩකට එක දිගට අවධානය යොමු කිරීමට අපහසු වීම
  • මතක ශක්තිය පිළිබඳව ගැටළු මතු වීම
ඉන්සොම්නියා ‍රෝගය නිසා මතු විය හැකි රෝගී තත්වයන් මොනවාද?
  • හුස්ම ගැනීමට පවතින අපහසුතා මතු වීම ( Asthma වැනි රෝගී තත්වයන්)
  • හදවත් රෝග මතු වීම { රුධිර පීඩණය, හදවත අඩපණ වීම, ( Arrhythmia වැනි රෝග තත්වයන්)}
  • මානසික රෝග තත්වයන් මතු වීම
  • නිදන්ගත රෝග තත්වයන් මතු වීම
  • ප්‍රසූතියේ දී ගැටළු මතු වීම
  • ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය ආශ්‍රිත ගැටළු මතු වීම
  • වකුගඩු ආශ්‍රිත ‍රෝගී තත්වයන් මතු වීම ( Metabolism )

විශේෂයෙන්ම ඉන්සොම්නියා ‍රෝගයෙන් පෙළෙන්නන්ගේ මොළයේ නීරෝගී ස්නායු සෛල ඉවත් වීම හේතුවෙන් ‘ ඇල්සයිමර්ස්'(Alzheimer’s Disease) වැනි රෝගවලට ගොදුරු වීමේ අවධානම ඉතා ඉහල මට්ටමක පවතියි. එබැවින් මූලික අවස්ථාවන්හි දී රෝගී තත්වය හඳුනා ගැනීම ඉතා වැදගත් තත්වයකි.

මෙම තත්වය මඟහරවා ගැනීමට කළහැකි දේවල් මොනවාද?

  • නිදාගැනීමට සහ අවදි වීමට නිශ්චිත වෙලාවක් තබා ගන්න
  • දිවා කාලය අතරතුර නිදා ගැනීම අවම කිරීම
  • නින්දට යාමට පෙර හෝ නින්දට ‍යන තුරු ජංගම දුරකථන, ටැබ්, ලැප්ටොප් භාවිත නොකිරීම (නින්දට පැයකටවත් පෙර එවා ඉවත් කරන්න)
  • කැෆේන්, දුම්කොළ, මත්පැන්, මත්ද්‍රව්‍යයන් හැකිතාක් ඉවත් කරන්න
  • දිනපතා අවම වශයෙන් විනාඩි 30 ක් වත් ව්‍යායාම කරන්න ( ඔබට ලෙඩ රෝග පවතියි නම් වෛද්‍යය උපදෙස් මත ව්‍යායාම කරන්න)
  • රාත්‍රියට සැහැල්ලු ආහාර ගන්න
  • නින්දට පෙර මෛත්‍රී භාවනාව හෝ අනිත්‍යය භාවනාව වඩන්න ( විනාඩි 5 ක් වත් අප අවට පවතින සියලු දේ සහ සියලු සිතුවිලිවල පවතින අනිත්‍යය බව සිහි කරන්න. එය ඔබගේ සිත නිදහස්ව පවත්වා ගන්නට උපකාර කරයි.)
  • වෛරය, ක්‍රෝධය, ඊර්ෂ්‍යාව හැකි පමණ පාලනය කර ගන්න. එබඳු සිතුවිලි ඇති වන්නේ අප යතාර්ථයෙන් එපිට ජීවිත ගෙවීමට උත්සාහ කරන බැවින් වෙයි.

ඔබ හෝ ඔබගේ සමීපතමයන් මෙවන් තත්වයන්ට මුහුණ දී සිටී නම් oDoc ඇප් එක හරහා සාමාන්‍යය වෛද්‍යයවරයෙකුගේ සිට මනෝ රෝග විශේෂඥ වෛද්‍යයවරයෙකු සමඟ පහසුවෙන් සම්බන්ධ විය හැකිය. දවසේ පැය 24 පුරාවට ලෝකයේ ඕනෑම ස්ථානයක සිට ඔබට ඇතිවන සියලු ගැටළුවලට විසඳුම් ලබා ගන්න. අදම oDoc ඇප් එක ඩවුන්ලෝඩ් කර ගන්න

ආශ්‍රිත කියවීම්
  • සුව නින්ද අහිමි කරන ඉන්සොම්නියා ( Insomnia) ගැන දැනුවත් වෙමු, ඔක්තොම්බර් 19,2020,lifie.lk
  • නින්දේ ආබාධ වර්ග, රෝග ලක්ෂණ,හේතු සහ ප්‍රතිකාර, 2022,warbletoncouncil
  • අනිද්‍රාව ( Insomnia) සම්පූර්ණයෙන් වලක්වා ගතහැකි, සුව නින්දක් ලබා ගතහැකි ක්‍රමවේද 8 ක්, චන්දි සමරවීර, ජූලි 14,2017,womanly.lk
  • ගැබිණි සමයේ ඇති වන ඉන්සොම්නියා තත්වයට පිළියම්, අගෝස්තු 3,2020,babyandme.lk
  • ප්‍රමාද වූ නින්ද අවධියේ දී සින්ඩ්‍රෝමය ‍යෞවනයන්ට බලපෑම් කරයි, බ්රැන්ඩන් පීටර්ස්
  • Insomnia, National Heart, Lung and Blood Institute, www.hhibi.nih.gov
  • Insomnia, Mayo Foundation for Medical Education and research( MFMER), www.mayoclinic.org
  • Insomnia, National Health Service, England, www.nhs.uk
Shares

Similar Articles...

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

Back to oDoc Blog

සිංහල
0
    0
    Your Cart
    Your cart is empty

    නවතම සෞඛ්‍යය උපදෙස් එසැණින් ඔබ වෙත ලබා ගන්න