Categories
Blog Article Featured

Pedal Power: Health Benefits of Cycling

Pedal Power: Health Benefits of Cycling

Shares
Fuel shortage in Sri Lanka leads to more cycling

In a state where public transport has also been limited, and bus ticket prices have risen exponentially, the lack of transport options has made daily commuting and travelling during emergency situations increasingly difficult. As a result, walking and cycling have become almost the only choice for many Sri Lankans.

Cycling is a low-impact aerobic exercise that offers a wealth of benefits. It is a great exercise that keeps you moving and helps establish a physically and mentally healthy lifestyle.

1. Cycling can help you lose weight

Cycling is a great aerobic workout that burns calories and helps people lose weight and belly fat. To lose weight, you must burn more calories than you take in. Depending on your intensity and weight, cycling can burn between 400 and 1000 calories each hour.

Body parts that are exercised, targeted, toned, and used while cycling

  • Foot: Ankle dorsiflexion and plantar flexors
  • Arms: Triceps and biceps 
  • Shoulders: Deltoids
  • Calf: Gastrocnemius and soleus
  • Buttocks or Gluts: Gluteus minimus, gluteus maximus, and gluteus medius
  • Thigh: Quadriceps and hamstrings

2. Cycling boosts mental health and brain power

Cycling can ease feelings of stress, depression, or anxiety as it may help take your focus away from the mental chatter of your day.  When cycling, concentrating on the road or your cadence might help you improve your attention span and awareness of the present moment. Here are a few ways cycling could boost your positive mental health.

  • It improves your mood. Cycling increases blood flow throughout your body, allowing endorphins and other feel-good chemicals like dopamine, norepinephrine, and serotonin to spread quickly.
  • It promotes positive mental health. Exercise is known to have significant effects on self-esteem, sadness, anxiety, and stress. Still, cycling has been identified as one of the most beneficial exercises for the head and heart.
  • It helps you sleep better. Regular riding helps synchronise your circadian rhythm and can help to reduce levels of stress hormones that can make proper regenerative, deep sleep difficult.
  • Improves your memory. Riding a bike helps build new brain cells responsible for memory. 
  • Improves creative thinking. The regular, uniform movement of cycling relaxes the brain, stabilising both physical and mental functions.
  • Cycling promotes new thought patterns that promote feelings of calm and well-being. You can use it as a type of meditation and a great way to “zone out.”
benefits of cycling

3. Cycling improves balance, posture, and coordination

As you stabilise your body and keep your bike upright, you’ll improve your overall balance, coordination, and gait.

Maintaining balance is important because it tends to deteriorate with age and inactivity. Therefore, enhancing your balance can help lower your risk of injury and keep you off the sidelines by preventing falls and fractures.

correct posture of cycling

4. Cycling can reduce the risk of heart diseases

Regular cycling stimulates and improves your heart, lungs and circulation, reducing your risk of cardiovascular diseases such as strokes, high blood pressure and heart attacks.

Cycling also helps your cardiac muscles become more robust and lowers your resting pulse and blood fat levels.Additionally, research shows that people who cycle to work have a lung function that is two to three times better than those who commute by car.

Drawbacks of cycling and safety

Cycling has a few disadvantages to consider, and these primarily relate to cycling outside, which involves factors beyond your control.

There could always be a risk of an accident, whether in an urban or rural area. Hence, 

  • Obey the law at all times. Even if you have the right of way, exercise caution when passing through crossroads and crowded locations. Invest in a good helmet and any other necessary safety equipment.
  • Avoid wearing any loose clothing that could get caught in your bike chains.
  • Unfavourable weather might also be a barrier. So, invest in rain and cold weather gear and have a backup transportation plan for when conditions are unsafe for riding.
  • For extended daytime rides, use sunscreen on all exposed skin.
  • Take a break if you experience pain, fatigue, or muscle soreness.
  • If you have any cycling-related injuries, staying off the bike is best until you fully recover.
tips for cycling safely

The bottom line

Given the current situation in Sri Lanka, cycling to your destination may seem like the only option. However, just play it safe and use caution when necessary, especially on busy roads or during unfavourable weather.

If you have any injuries or need clarification regarding conditions that cycling may affect, speak to a general practitioner or a physician via the oDoc app.

Sources

  1. 15 benefits of cycling: why cycling is great for fitness, legs and mind, Cycling Weekly (2022).
  2. 12 Benefits of Cycling, Plus Safety Tips, Healthline (2021).
  3. Cycling – health benefits, Better Health (2021).
Shares

Similar Articles...

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

Back to oDoc Blog

Categories
Blog Article

“Good” and “Bad” Cholesterol – What you need to know

“Good” and “Bad” Cholesterol - What you need to know

Shares

Cholesterol is the misunderstood, problem child of wellness and good health. It gets a bad rap, but no one really tells you why it’s there, what it does, or why it isn’t just all bad. In this week’s blog, we break down the what’s what of cholesterol so you will have a greater appreciation of its benefits and why it’s important to keep tabs on its status. 

What is cholesterol? 

Cholesterol is a waxy, fat-like substance found in all the cells of your body. It’s not inherently bad; it has an important function: your body needs it to build cells and make vitamins and hormones. Your liver produces about three-quarters of the cholesterol in your body, and the rest comes from animal foods such as egg yolks, meat, and cheese. However, too much cholesterol can cause problems. 

Cholesterol travels through your bloodstream on proteins called “lipoproteins.” There are 2 types of lipoproteins:

LDL (low-density lipoprotein), or “bad” cholesterol

LDL makes up most of your body’s cholesterol. It’s a larger molecule, so high levels of LDL mean there can eventually be a build-up within the walls of your blood vessels, causing narrowing of the passageways and inhibiting the free flow of oxygen-rich blood. Further, there are possibilities for clots to form and get stuck in a narrowed space, which could lead to a heart attack or stroke.

HDL (high-density lipoprotein), or “good” cholesterol

HDL is the good guy: helping clean up the mess! It travels through your blood, picks up excess cholesterol, and takes it back to your liver, where it is broken down and removed from your body. HDL helps you lower your risk of heart disease and stroke.

Triglyceride

The HDL cholesterol is closely related to triglycerides, a type of fat found in your blood that is stored in your fat cells and later released by your hormones for energy between meals. However, suppose you regularly consume more calories than you burn, especially from high-carbohydrate foods, it may result in high levels of triglycerides​​, which increases the risk of strokes, heart attacks and heart disease.

Usually, those with high triglycerides have a propensity to have low HDL cholesterol levels. The triglyceride/HDL ratio should be below 2 (divide your triglyceride levels by your HDL). If the triglyceride/HDL level is above 4, it is considered a risk, and therefore it is advisable to have a lower ratio by changing diet and taking up exercise. 

Increased triglycerides can be a reliable sign of biliary function, fat metabolism, liver function, and genetic factors. Problems with sugar typically accompany elevated triglycerides (sweet tooth) or adult-onset diabetes. Therefore, maintaining a triglyceride level between 70 and 100 mg/dl is advisable. 

Reduced triglycerides indicate inadequate fatty acid release, hormonal hyperactivity, and perhaps immunological issues.As opposed to simply high cholesterol and LDL/HDL ratios, keep in mind that the triglyceride to HDL ratio is a significantly better predictor of heart disease. It’s crucial to realise that additional factors besides high cholesterol also point to possible issues.

Risk factors that can impact your cholesterol levels

  • ස්ථූලතාව
  • Type 2 diabetes
  • Diet high in saturated and trans fats
  • Lack of exercise
  • Smoking
  • Genes
  • Old age

What are optimal levels of HDL cholesterol?

 

Risk levels

Desirable level

Men

Less than 40 mg/dL (1.0 mmol/L)

60 mg/dL (1.6 mmol/L) or above

Women

Less than 50 mg/dL (1.3 mmol/L)

60 mg/dL (1.6 mmol/L) or above

Cholesterol levels are measured in milligrams (mg) of cholesterol per deciliter (dL) of blood or millimoles (mmol) per liter (L).

How could you keep these numbers in check?

Things outside of your control can also affect cholesterol levels.

Age and Sex – The older you get, your cholesterol levels rise. Before menopause, women have lower total cholesterol levels than men of the same age. After the age of menopause, women’s LDL levels begin to rise.

Heredity – Your genes partly determine how much cholesterol your body makes. High blood cholesterol can be genetic.

Race – Certain races may have an increased risk of high blood cholesterol. For instance, African Americans typically have higher HDL and LDL cholesterol levels than whites.

Many things influence your cholesterol levels, which you have control over.

Physical activity – Though genes and weight may play an important role, your lifestyle choices around diet and exercise also influences your overall numbers.

Eat healthily – Add more fibre (whole grains) to your diet and include healthy fats like olive oil, Avacado and certain nuts. 

Limit your alcohol intake –  Drinking too much alcohol can raise levels of triglyceride fats in the bloodstream and lead to conditions such as high blood pressure and atrial fibrillation.

Consider quitting smoking – Smoking decreases HDL cholesterol.

Check your cholesterol levels – Knowing your cholesterol status can help you control your health.

  • If you are an adult under 45, it is advisable to get your cholesterol checked every 4 to 6 years.
  • If you have heart disease, diabetes or a family history of high cholesterol, it is advisable to check your cholesterol more often.
  • Children and adolescents should check their cholesterol at least once between ages 9 and 11 and again between ages 17 and 21.

Men between 45 to 65 and women between 55 to 65 should check for cholesterol every 1 to 2 years.

Are you unable to go to the hospital to get a test done?

oLabs provides a hassle-free process for checking your calendar and booking mobile lab tests via the oDoc app according to your flexibility. 

  • Convenience – You can simply stay at home and wait for your scheduled appointment time without worrying about traffic or parking. 
  • Safety – You can avoid crowded and potentially germ-filled waiting rooms. Instead of feeling awkward while your test samples are being collected, you can just relax in the comfort and safety of your own home. 
  • Efficiency – If more than one person in your household needs a test sample, we can gather both samples simultaneously. This omits the need for multiple appointments or trips to the collection clinic. 

However, if you wish to discuss more or gain advice on maintaining your cholesterol levels, speak to a general practitioner via the oDoc app from the comfort of your home.

Reference

  1. The Recommended Cholesterol Levels by Age, Healthline (2021).
  2. Nutrition and healthy eating, Mayo Clinic (2021)
  3. Cholesterol, Healthdirect (2020).
  4. Cholesterol ,Mediline plus (2020).
  5. What is Cholesterol? Heart attack and strong symptoms (2020).
  6. HDL cholesterol: How to boost your ‘good’ cholesterol, Mayo Clinic (2020).
Shares

Similar Articles...

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

Back to oDoc Blog

Categories
Blog Article Women's Health

All you need to know about Gestational Diabetes

ගර්භණී සමයේ මතු වන දියවැඩියාව

Shares

 මවක් වීමේ සිහිනය ඉටු කර ගැනීම බොහෝ කාන්තාවන්ගේ බලාපොරොත්තුවකි.මාස නවයක කාලයක් තම කුස තුළ වැඩෙන දරුවා ආරක්ෂා කර ගැනීමට මවුවරු වෙහෙසෙති.එහෙත් දරුවෙකු කුසට පැමිණීමත් සමඟ කාන්තාවකගේ ශරීරයේ සිදු වන හෝමෝන වෙනස් වීම් හේතු කරගෙන නොයෙකුත් ලෙඩ රෝග මතු වීමට ඉඩකඩ පවතියි. ඒ අතර සුලභ තත්වයක් වශයෙන් ගර්භණී සමයේ දී මතු වන දියවැඩියාව හැඳින්විය හැකිය.

එසේනම් ගර්භණී සමයේ දියවැඩියාව යනු කුමක්ද?

 යම් කාන්තාවක් ගර්භණී වූ විට රුධිර ගත සීනි මට්ටම, ග්ලූකෝස් මට්ටම ඉහල යාම නිසා මෙම තත්වය ඇති වෙයි.

දියවැඩියාව ඇති වීමත් සමඟ මවක් තුළ හිසරදය, තෙහෙට්ටුව, අඳුරු පෙනුමක් මතු වීම, හයිපර්ග්ලිසීමියා ( අධි රුධිර සීනි තත්වය) දැකිය හැකි වෙයි.

 

යම් කාන්තාවක් ගර්භණී වීමත් සමඟ දියවැඩියාව තත්වයට මුහුණ දීමට බලපාන හේතු මොනවාද?

  • ගර්භණී සමයේ සිරුරේ බර අසීමිතව වැඩි වීම
  • මෙයට පෙර සිට දියවැඩියාවෙන් පෙළෙන මවක් වීම
  • පවුලේ මව, පියා දියවැඩියාවෙන් පෙළෙන අය වීම නිසා මතු වන ජාන ගත තත්වයන්
  • නිවුන් දරුවන් අපේක්ෂාවෙන් සිටින මවක් වීම
  • නිතර ගබ්සා වීම් සිදු වන මවක් වීම
  • හේතු රහිතව මළ දරු උපත් සිදු වීම
  • මවගේ වයස අවුරුදු 35 වැඩි වීම
  • දරුවන් සිටින මවක් නම් ඇය නැවත ගර්භණී වීමෙන් අනතුරුව බර කිලෝ 4 ට වඩා වැඩි වීම හේතුවෙන් දියවැඩියා අවධානමට ලක් වෙයි

එසේනම් මෙම දියවැඩියා තත්වයට මුහුණ පාන මවක් තුළ ඇති විය හැකි සංකූලතා මොනවාද?

  • ගර්භණී සමයේ වකුගඩු සහ මුත්‍රා මාර්ගය ආශ්‍රිත ආසාදනයන් මතු වීම
  • අධි රුධිර පීඩනය ඇති වීම
  • වැදමහ ආශ්‍රිත ගැටළු සහ සංකූලතා මතු වීම
  • ගර්භණී සමය තුළ රුධිර වහනයන් සිදු වීම
  • ප්‍රසූතියෙන් පසු කාලසීමාවේ දී ඇති වන රුධිර ආසාදනයන්
  • නහරවල ලේ කැටි ගැසීම(Thrombosis)

                                         මෙම දියවැඩියාව තත්වය වැළඳුන විට ඇතැම් අවස්ථාවන්වල දී අලුත උපන් දරුවාගේ රුධිර ගත සීනි ප්‍රමාණය ඉහල යා හැකිය.

 

එසේම ඉපදෙන්නට සිටින දරුවාට ආමාශගත රෝග, වලිප්පුව සෑදීමේ ප්‍රවනතාවන් මතු වෙයි.

 නමුත් මවට දියවැඩියාව වැළඳී ඇති සියලු දරුවන් රෝගීන් බවට පත් වන්නේ නැත. නියමිත සායන සහ වෛද්‍යය උපදෙස්  මත ක්‍රියා කිරීමෙන් මෙම තත්වය සමනය කර ගත හැකිය.

හුදෙක්ම මෙම තත්වය ප්‍රසූතියෙන් අනතුරුව පහව යයි. නමුත් ගර්භණී භාවයට පත් වූ පසු ඔබ නිවැරදි වෛද්‍යය උපදෙස් මත කෑම පාලනය, ව්‍යායාම සිදු කරන්නේ නම් අවධානම් තත්වයන්ට ගමන් කිරීම වලක්වා ගත හැකිය.

ගර්භණී වීමෙන් සති 12 කට පසුව PPBS රුධිර පරීක්ෂණයක් සිදු කර ගැනීමෙන් හෝ සති 24 – 28 ත් අතර ග්ලූකෝස් ටොලරන්ට් ටෙස්ට් ( OGTT) එකක් කර ගැනීමෙන් කල් තියා දියවැඩියා තත්වයන් පිළිබඳ දැනුවත් විය හැකිය.

මන්ද පලමු මාස තුන තුළ රුධිරයේ සීනි මට්ටම ඉහල යාම නිසා ගැබ් ගෙළ විෂමතා මතු විය හැකි බැවින් ය. තව ද නීරෝගී මවකට වඩා දියවැඩියාවෙන් පෙළෙන මවකට මළදරු උපත් සිදු වීමේ හැකියාව ඉතා ඉහල මට්ටමක පවතියි.

ඒ අනුව දියවැඩියාවෙන් පෙළෙන මවකට,

  • දරු ප්‍රසූතියේ දී අධික බර සහිත දරු උපත් සිදු වීම
  • දින සම්පූර්ණව තිබියදී හේතු රහිත මළදරු උපත් සිදු වීමේ හැකියාව
  • පෙර කිවූ අයුරින් ගබ්සා වීමේ අවධානම
  • සාමාන්‍යය ප්‍රමාණයට වඩා විශාල හිසක් සහිත දරුවන් බිහි වීම
  • කායික අසාමාන්‍යයතා සහිත දරුවන් බිහි වීම
  • දරු ප්‍රසූතියේ දී උපත් නාලය තුළ දරුවා සිර වීම නිසා දරුවාට හුස්ම ගැනීමේ අසීරුතා මතු වීම සිදු වෙයි

මෙවන් තත්වයන්ගෙන් මිදීමට නම් ගර්භණී මවක් විසින් හොඳ සෞඛ්‍යය පුරුදු අනුගමනය කළ යුතු ය. එනම්,

  • නිවැරදි ආහාර රටාවන්

ක්ෂණික ආහාර, පිටි කෑම, අධික සීනි මිශ්‍ර ආහාර, කැවිලි වර්ග මෙන් ම සමබර නොවන ආහාර රටාවන්ගෙන් වැළකී සිටිය යුතු ය.

  • නිති පතා (වෛද්‍යය උපදෙස් මත) සැහැල්ලු ව්‍යායාම සිදු කළ යුතු ය
  • නියමිත රුධිර පරීක්ෂාවන් (වෛද්‍යය උපදෙස් මත) සිදු කරන්න
  • නියමිත සායනවලට නිරන්තරයෙන් සහභාගි වන්න
  • ආහාර හිතුමතයට ගැනීමෙන් වලකින්න
  • නියමිත වෛද්‍යය උපදෙස් මත පමණක් විටමින් වර්ග ලබා ගැනීමට කටයුතු කරන්න

දරුවෙකු බිහි වීමට සිටින කාල සීමාව කාන්තාවකට ඉතාමත් තීරණාත්මක වෙයි. එබැවින් ඔබගේ ආහාර රටාවන්, ව්‍යායාම කිරීම් නිරන්තරයෙන් වෛද්‍යය  සහ සායනවලින් ලබා දෙන උපදෙස් මත සිදු කළ යුතු ය. නමුත් යම් අවස්ථාවක දී ඔබට ආහාර සම්බන්ධයෙන් පෝෂණවේදී විශේෂඥවරයෙකු හෝ ප්‍රසව හා නාරි වෛද්‍යයවරයෙකු සම්බන්ධ කරගැනීමට කඩිනම් අවශ්‍යයතාවයක් මතු වුව හොත් oDoc ඇප් එක හරහා පහසුවෙන් ඉටු කර ගත හැකිය. ලෝකයේ ඕනෑම තැනක සිට ඕනෑම වේලාවක ජංගම දුරකථනය හරහා සාමාන්‍යය වෛද්‍යයවරයෙකුගේ සිට විශේෂඥ වෛද්‍යයවරයෙකු හා සම්බන්ධ වන්න.දැන්ම oDoc ඇප් එක ඩවුන්ලෝඩ් කර ගන්න.

ආශ්‍රිත කියවීම්

  1. ගර්භණී සමයට සීමා වූ දියවැඩියා තත්වය – Gestational Diabetes Mellitus ( GDM), 2014 Nov 12,Dr.H Vithana,askmydoctor.lk
  2. ගර්භණී සමයේ දියවැඩියාව ( Gestational Diabetes Mellitus ) Vog Dr.Dr.Chaminda Mathota, 2016 May 10,vog.lk
  3. දියවැඩියාව සහ ගර්භණී භාවය : සෞඛ්‍යය සම්පන්න වීමට උපදෙස්, 2007 Sep 18, Heder M Ross.
  4. ගර්භණී සමයේ දියවැඩියාව ගැන අම්මලා නොදන්නා කරුණු, Nadeesha Lakmini, theasianparent.
  5. ගර්භණී සමයේ දියවැඩියාව, පාලනය කිරීමට ඉඟි, 2014, එලිසබෙත් වැනලී,com
  6. දියවැඩියාව මවු කුසේ සිටින දරුවාටත් බලපාන හැටි,2014 Aug 3, BBC සිංහල
Shares

Similar Articles...

Endometriosis

Endometriosis No woman looks forward to “that time of the month.” Dealing with nausea, stomach cramps, mood swings, back pains and fatigue, all whilst facing

Read More »

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

Back to oDoc Blog

Categories
Blog Article

කුපිත වූ බඩවැල් සින්ඩ්‍රෝමය -IBS

කුපිත වූ බඩවැල් සින්ඩ්‍රෝමය -IBS

Shares

මෙයට පෙර අපගේ “මොළ ගෙඩියට ගිණි දෙන බඩවැල්” ලිපියෙන් මිනිස් ශරීරයේ දෙවන මොළය පිළිබඳ සාකච්ඡා කර ඇත. එම දෙවන මොළයට බඩවැල්වලින් ඇති කරන බලපෑමක් පිළිබඳ අපි යම් ප්‍රමාණයක දැනුමක් ඔබට ලබා දී ඇත්තෙමු. ඒ අනුව බඩවැල් සම්බන්ධයෙන් ඇතිවන රෝගයන්ගෙන් එකක් වූ කුපිත වූ බඩවැල් සින්ඩ්‍රෝමය පිළිබඳ මෙම ලිපියෙන් තව දුරටත් සාකච්ඡා කරනු ඇත.

සැබැවින්ම කුපිත වූ බඩවැල් සින්ඩ්‍රෝමය ‍යනු කුමක්ද?

ප්‍රධාන වශයෙන් එම තත්වය ඇති වන්නේ බඩවැල් රෝගී වූ විටයි. බඩවැල් රෝගී වීම යම් අයෙක්ව කායිකව පමණක් නොව මානසිකව රෝගී වීමට පවා හේතුවක් වෙයි.එසේම එය ආහාර ජීර්ණය වීම සම්බන්ධ ‍රෝගයකි. ඇතැම්විට එය කාංසාවත් මානසික අවපීඩණයත් සමග ඍජුව සම්බන්ධ වූ තත්වය කි. මෙම රෝගී තත්වය පවතින පුද්ගලයන්ට බඩවැල් හරහා මොළයට එන සංවේදනාවන් පාලනය කිරීමට හැකියාවක් නොපවතියි. එහි ප්‍රතිථලයක් ලෙස

  • බඩවැල්වල පිහිටීම වෙනස් වීම
  • බඩවැල් ඉදිමීම සිදු වෙයි
  • මන්දපෝෂණය මතු වීම
  • ෆිටුලස් නැමති බඩවැල් බිත්ති හරහා විහිදෙන වණවීම්
  • ආහාර ජීර්ණ පද්ධතියේ සිදුරු මතු වීම
  • බඩවැල් කැඩීම සහ බඩවැල් අවහිරතා

කුපිත වූ බඩවැල් සින්ඩ්‍රෝමය පවතින අයෙකු තුළ දක්නට ලැබෙන රෝග ලක්ෂණ මොනවාද?

ආහාර ජීර්ණය වීමේ ක්‍රියාවලිය නිවැරදි ආකාරයෙන් සිදු නොවීම මත ඇති වන

  • පාචනය
  • මලබද්ධය
  • ආමාශය ආශ්රිත වේදනාව
  • ආමාශය ඉදිමීම
  • බඩ කැක්කුම
  • සුළු ඔක්කාරය
  • කටහඬ තුළ යම් වෙනසක් තිබීම
  • අත්ල තෙත් වන ස්වභාවයක් දක්නට ලැබීම
  • බඩ පිපීම
  • මලපහ කිරීමේ දී ඇතැම් විට අපහසුවක් ඇති වීම

එයට හේතු වන්නේ කාන්තා ශරීරය තුළ නිපදවන හෝමෝන ශ්‍රාවයන් ය. එමෙන් ම ගර්භණී භාවයට ලක් වූ පසුව ශරීරයේ හෝමෝන වෙනස් වීම් සිදු වන අතර එ මඟින් මෙම රෝගී තත්වය ඇති වීමට ඉඩ පවති යි.

කුපිත වූ බඩවැල් සින්ඩ්‍රෝමය වෙනත් රෝග ඇති වීම මත වර්ධනය විය හැකිද?

ඔවු,

  • මලබ්සොප්ෂන් (Malabsorption) – කුඩා අන්ත්‍රය මඟින් ආහාර ද්‍රව්‍යයන් අසම්පූර්ණ ලෙස අවශෝෂණය කර ගැනීම නිසා ඇති වන තත්වයන්
  • නිදන්ගත රෝග – ( ක්‍රොන්ගේ රෝගය,අල්සරටිව් කොලිටිස් (Ulcerative Colitis) රෝගය. එනම්, අපගේ ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියේ අසාමාන්‍යය ක්‍රියා කිරීම අපගේ මහා අන්ත්‍රයේ වණ වීම් ඇති කරයි)
  • මානසික පීඩනය
  • කොලිටස් – එහි ප්‍රතිථලයක් ලෙස බඩවැල් වණ වීම් සිදු වී කුපිත වූ බඩවැල් සින්ඩ්‍රෝමයට ලක් වෙයි

කුපිත වූ බඩවැල් සින්ඩ්‍රෝමය වැඩි කරන තත්වයන් මොනවාද ?

  • ආතතිය
  • කාංසාව
  • ඉරුවාරදය
  • මහා අන්ත්‍රය සංවේදී භාවයෙන් වැඩි වීම
  • ඉවසීම නොමැතිකම
  • ග්ලූටන් සහ ලැක්ටොස් ආහාර

පුද්ගලයන්ට නිශ්චිත ආහාර වර්ගයක් මත බඩවැල් කුපිත වීම සිදු වන්නේ නැත. එය පුද්ගලයාගෙන් පුද්ගලයාට වෙනස් වෙයි.

එබැවින් ආමාශ රෝග විශේෂඥ වෛද්‍යයවරයෙකු, පෝෂණවේදියෙකු හෝ ආහාරවේදී විශේෂඥයෙකු ලවා ඔබගේ ආහාර රටාවන් පරීක්ෂා කර ගැනීම සුදුසු වෙයි.

නමුත් පොදුවේ කුපිත වූ බඩවැල් සින්ඩ්‍රෝමය සඳහා සුදුසු සහ නුසුදුසු ආහාර මොනවාද?

සුදුසු ආහාර

  • කොමඩු
  • කිවි
  • ස්ට්රෝබෙරි
  • ලැක්ටොස් රහිත කිරි
  • බිත්තර
  • ටොෆු
  • සහල්
  • බඩ ඉරිගු
  • නැවුම් එළවළු, පළතුරු සහ බෙරි ඇට
  • කොළ වර්ග
  • සින්ක්, යකඩ අඩංගු ආහාර
  • මේද මාළු
  • තේ – ප්‍රති ඔක්සිකාරකයක් මෙන් ම මොළයට හිත කරයි
  • අඳුරු චොක්ලට් – 70% කොකෝවා වැඩි බව විශාල ප්‍රති ඔක්සිකාරකයකි.
  • ඔමේගා ත්‍රී අඩංගු මස් අම්ල ( බිම් හණ ඇ, චියා බීජ, සැමන්, වෝල්නට්)
  • ප්‍රෝටීන් සහ කොලජන් ( මස් කටු සුප්)
  • ප්‍රෝබයෝටෙක් – ( යෝගට්, ගෝවා, කොම්බුචා, කිම්චි වැනි පැසුණු ආහාර)
  • නුසුදුසු ආහාර
  • ඇස්පගරස්
  • ආර්ටිකොක්
  • හතු
  • ළුෑණු
  • සුදු ළූණු
  • ඉගුරු
  • කැෆේන් අඩංගු ආහාරපාන
  • ෆෲටොක්ස් අධික ඉරිගු සිරප් ( HCFS)
    • එළවළු සහ් බීජ තෙල්සූරියකාන්ත, කුංකුම, කැනෝලා, තල, සෝයා බෝංචි,කහ ඇට
    • නයිට්රේට්, BHA සහ BHT වැනි කල් තබා ගන්නා ද්‍රව්‍යය.
    • කෘතිම ආහාර වර්ණක ( රතු 40, කහ 5)
    • කෘතිම රසකාරක

මෙම ආහාර පිළිබඳ කතා කිරීමේ දී බඩවැල් පද්ධතියට ගුණ දෙන පැසුණු ආහාර සහ ප්‍රෝබයෝටෙක් වැනි සෞඛ්‍යයට සුදුසු ආහාර ගුණ දායක වේ. ප්‍රෝබයෝටෙක් යනු බඩවැල්වල ඇති අහිතකර බැක්ටීරියා නාශකයකි.

 

එසේම

  • හැකි පමණ ප්‍රමාණවත් ලෙස ජලය පානය කරන්න
  • මාංශපේශි ලිහිල් කිරීමේ ව්‍යායාම – ඉරුවාරදය, ආතතිය සමනය කිරීමට මෙය උපකාරී වේ
  • මනස සන්සුන් කරන මෛත්‍රී භාවනාව – මෛත්‍රී කිරීම මඟින් ඔබේ ශරීරයේ විෂ දුරු කරයි
  • විධිමත් උපදේශකවරයෙකුගේ යටතේ කරන යෝගා සහ ප්‍රාණායාම – යෝගා ව්‍යායාම සහ ප්‍රාණායාම ශරීරයේ විවිධ අවයව සුවපත් කිරීම වෙනුවෙන් නිර්මාණය වී ඇත.
  • සැර සහ දැවිල්ල අධික ආහාරපාන ගැනීමෙන් වලකින්න
  • තමන්ට ආතතිය ඇති කරන පුද්ගලයන් සහ සබඳතාවලින් ඈත් වන්න
  • නිරතුරුව සමාව දෙන පුද්ගලයෙකු වන්න
  • පරිසරයට සතා සීපාවාට ආදරය දක්වන පුද්ගලයෙකු වන්න

 ODoc අපගේ වගකීම ඔබගේ කායික සහ මානසිකව නීරෝගීව තැබීමයි. එබැවින් ලොව ඕනෑම තැනක සිට ඕනෑම වේලාවක oDoc ඇප් එක හරහා  ආමාශ ආන්ත්‍රික විශේෂඥ වෛද්‍යයවරයෙකුට කතා කර ඔබගේ සියලු ගැටළුවලට විසඳුම් ලබා ගන්න. අදම oDoc ඇප් එක ඩවුන්ලෝඩ් කර ගන්න.

ආශ්‍රිත කියවීම්

  • කෝපයට පත් බඩවැල් සින්ඩ්‍රෝමය: එය ප්‍රකාශ කළ හැකි රෝග ලක්ෂණ, Emergency Live, www.emergency-live.com.
  • කුපිත කළ හැකි බඩවැල් සින්ඩ්‍රෝමය ( IBS) පාලනය කර ගැනීමට හිතකර තත්වයක්, Emergency Live, www.emergency-live.com.
  • බඩවැල් වඩාත් කණස්සල්ලට පත් වන විට, මා අසල සෞඛ්‍යය සම්පන්න ආහාර,[email protected].
  • ඉරුවාරදය, ආතති හිසරදය සහ කුපිත කරවන බඩවැල් සින්ඩ්‍රෝමය පොදු ජානමය සබඳතා, 2022,මහා බඩවැල් සෞඛ්‍යය, health-consultation.com.
  • කොලිටස් සහ කෝපාවිෂ්ඨ බඩවැල් සින්ඩ්‍රෝමය, වෙනස කුමක්ද? සහ ඒවා අතර වෙනස හඳුනාගන්නේ කොහොමද?, Emergency Live, www.emergency-live.com.
  • කෝපාවිෂ්ඨ බඩවැල් (IBS), හේතුව, රෝග ලක්ෂණ, වැලැක්වීම සහ ප්‍රතිකාර කිරීම, VONDT+NET, www.vondt.net.

  

Shares

Similar Articles...

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

Back to oDoc Blog

Categories
Blog Article

මොළ ගෙඩියට ගිණි දෙන බඩවැල්

මොළ ගෙඩියට ගිණි දෙන බඩවැල්

Shares

අපගේ ශරීරය එකට එකක් සම්බන්ධව ක්‍රියා කරන එකම දම්වැලක පුරුක් වැනිය. සමස්ත ශරීරයේම ක්‍රියාවලිය ස්නායු පද්ධතිය මත තීරණය වන්නේ එහි ප්‍රතිථලයක් ලෙස ය. ඒ අනුව අපගේ මොළය බඩවැල් සමඟින් සමීපව ක්‍රියා කරයි. එබැවින් එයට මිනිසාගේ දෙවන මොළයට හා සමාන වටිනාකමක් හිමි වෙයි.

මෙය ආමාශයත් බඩවැලුත් සම්බන්ධ  කර ගනිමින් ක්‍රියා කරයි. එසේම ආමාශය පදනම් කරගත් ස්නායු පද්ධතියක් මගින් පාලනය කරයි. මෙම ස්නායු පද්ධතියේ ප්‍රමාණය මෙන් ම ක්‍රියාකාරීත්වය තරමක් විශාල වන අතර එහි සුශුම්නාවේ තරම් නියුරෝන සෛල ප්‍රමාණයක් අඩංගුව පවති යි. එය ආන්ත්‍රික ස්නායු පද්ධතිය ලෙස හඳුන්වයි. එය ආහාර ජීර්ණ පද්ධතියට ආවේණික වූ ස්නායු පද්ධතියකි.

මෙම ස්නායු පද්තියෙන් ඉටු වන කාර්යයක් පවතී ද? ඒ මොනවාද?

ඔවු. මෙම ආන්ත්‍රික ස්නායු පද්ධතිය ශරීරයේ අත්‍යවශ්‍ය කාර්යයන් රැසක් ඉටු කරයි

  • අපගේ ආහාර ජීර්ණ වීමේ ක්රියාවලිය පහසු කිරීම
  • ආහාර අවශෝෂණය කර ගැනීමට සහය දැක්වීම.
  • බඩවැල් ආශ්රිත රුධිර ප්‍රවාහනය කිරීම
  • බොහෝ අවස්ථාවන්වල දී අපගේ ශරීරයට අහිතකර සිතුවිලි සහ හැඟීම් සඳහා සංවේදී වෙයි
  • ශරීරයට හිතකර අයන කොටස් ශරීරය පුරා ප්‍රවාහනය කිරීමට සහය දැක්වීම
  • ආමාශයේ අභ්‍යන්තර ශ්‍රාවයන් සහ රුධිරය ප්‍රවාහනය කිරීමට සහය දක්වයි
  • මලපහ කිරීම පහසු කරවයි
  • සිතුවිලිවලට ප්‍රතික්‍රියා දැක්වීම
  • බඩවැල් ආශ්‍රිත බැක්ටීරියාවන්ගේ තුලිත භාවය ආරක්ෂා කිරීම
  • අපගේ මනසේ ක්‍රියාකාරිත්වයට සහ නින්දට ප්‍රධාන ලෙස අවශ්‍යය වන ‘සෙරොටොනින්’ නම් ශ්‍රාවය නිපදවීම.

 

සෙරොටොනීන් 80% ත් 90% ත් අතර නිශ්පාදනය වන්නේ ශරීරයේ ආමාශ අන්ත්රය තුළ යි. එය සුවදායක නින්දට මෙන් ම මනසේ සැහැල්ලුවට ඍජුවම බලපායි. එය බඩවැල් සහ මොළය අතර පවතින කිට්ටු සබඳතාවය අවබෝධ කර ගැනීමට කඳිම නිදසුනකි.

 මානව ශරීරයේ පවතින සුන්දරත්වය මෙය යි. ඔබට උගුරට හොරා බෙහෙත් බීමට නොහැකි වන්නා සේ ම ශරීරයේ අනෙකුත් ඉන්ද්‍රියන්ට රහසේ වෛරය, ක්‍රෝධය, ඊර්ෂ්‍යාව, වේදනාව, පාළුව සැඟවිය නොහැකිය.

මෙම ආන්ත්‍රික ස්නායු පද්ධතිය රෝගී විය හැකි ද? ඒ කුමන අවස්ථාවන්වල දී ද?

  • ප්ධාන වශයෙන් මිනිසුන්ට නිශේධාත්මක හැඟීම් ඇති වීම.
  • ඔටිසම් රෝගියෙකු බවට පත් වීම ( ආමාශය ආශ්‍රිත ගැටළු බොහොමයක් ඇති පුද්ගලයන්ට මෙම තත්වය ඇති වෙයි)
  • බඩවැල් ආශ්‍රිත බැක්ටීරියා මිය යාම ( මෙම බඩවැල් ආශ්‍රිත බැක්ටීරියා බොහෝ ප්‍රමාණයක් අසමතුලිත වීම හේතුවෙන් ඔබව මානසිකව රෝගී කළ හැකිය).
  • නින්ද නොයාම මෙන් ම නින්ද ආශ්රිත ගැටළු මතු වීම
  • මානසික ආතතිය ඇති වීම.

ප්රධාන වශයෙන් ඔබ ආහාර ශරීරයට ඇතුළත් කර ගන්නේ සතුටු සිතින් ද?

 බඩවැල් මෙන් ම ආමාශය ආශ්‍රිතව ක්ශුද්‍ර ජීවීන් ට්‍රිලියන සියයක් පමණ වාසය කරයි.මෙම ක්ශුද්‍ර ජීවීන් ප්‍රමාණය ඉක්මවා විනාශ වීම හේතුවෙන් ඔබේ බඩවැල් හානි විය හැකිය. එසේම පටකවල කුඩා සිදුරු මතු වී ආහාර ජීර්ණ පද්ධතිය හරහා තරල කාන්දුවීම් සිදු විය හැකිය. එම විශ ශ්‍රාවයන් මොළය දක්වා ගමන් කරයි.

එබැවින් ශරීරයේ බඩවැල් මොළයට විශාල බලපෑමක් ඇති කරයි.

බඩවැල් දුර්වල වීමේ ලක්ෂණ කල් තියා හඳුනා ගන්නේ කෙසේද?

  • පාචනය
  • වණ ලේ ගැලීම
  • බඩේ වේදනාව
  • බර අඩුවීම
  • රක්තහීනතාවය
  • ඇස් දැවිල්ල
  • ආතරයිටිස්
  • පිළිකා තුවාල
  • සමේ කැක්කුම
  • බඩ ඉදිමීම
  • සන්ධි වේදනාව
  • උදර වේදනාව
  • මොළයේ ඉදිමීම
  • ශරීරයේ පවතින ඇසිඩ් ගතිය ( සැර )
  • කෝපාවිෂ්ඨ බඩවැල් සින්ඩ්‍රෝමය ( IBS – Irritable Bowel Syndrome )

කෝපාවිෂ්ඨ බඩවැල් සින්ඩ්‍රෝමය කුමන ආකාර ද?

 එය කාංසාවත් මානසික අවපීඩණයත් සමග ඍජුව සම්බන්ධ වූ තත්වය කි. මෙම රෝගී තත්වය පවතින පුද්ගලයන්ට බඩවැල් හරහා මොළයට එන සංවේදනාවන් පාලනය කිරීමට හැකියාවක් නොපවතියි. එහි ප්‍රතිථලයක් ලෙස

  • බඩවැල්වල පිහිටීම වෙනස් වීම
  • බඩවැල් ඉදිමීම සිදු වෙයි
  • මන්දපෝෂණය මතු වීම
  • ෆිටුලස් නැමති බඩවැල් බිත්ති හරහා විහිදෙන වණවීම්
  • ආහාර ජීර්ණ පද්ධතියේ සිදුරු මතු වීම
  • බඩවැල් කැඩීම සහ බඩවැල් අවහිරතා

එසේනම්  අප ප්‍රතික්ෂේප කළ යුතු ආහාර රටාවන් මොනවාද ?

  • ෆෲටොක්ස් අධික ඉරිගු සිරප් ( HCFS)
  • එළවළු සහ් බීජ තෙල්සූරියකාන්ත, කුංකුම, කැනෝලා, තල, සෝයා බෝංචි, ඉරිඟු, කහ ඇට
  • නයිට්රේට්, BHA සහ BHT වැනි කල් තබා ගන්නා ද්‍රව්‍යය.
  • කෘතිම ආහාර වර්ණක ( රතු 40, කහ 5)
  • කෘතිම රසකාරක

බඩවැල් සඳහා ගුණ දායක ආහාර මොනවාද?

  • නැවුම් එළවළු, පළතුරු සහ බෙරි ඇට
  • කොළ වර්ග
  • සින්ක්, යකඩ අඩංගු ආහාර
  • මේද මාළු
  • තේ – ප්‍රති ඔක්සිකාරකයක් මෙන් ම මොළයට හිත කරයි
  • අඳුරු චොක්ලට් – 70% කොකෝවා වැඩි බව විශාල ප්‍රති ඔක්සිකාරකයකි.
  • ඔමේගා ත්‍රී අඩංගු මස් අම්ල ( බිම් හණ ඇ, චියා බීජ, සැමන්, වෝල්නට්)
  • ප්‍රෝටීන් සහ කොලජන් ( මස් කටු සුප්)
  • ප්‍රෝබයෝටෙක් – ( යෝගට්, ගෝවා, කොම්බුචා, කිම්චි වැනි පැසුණු ආහාර)
  • ප්‍රීබයෝටෙක් – ඇපල්, අලි ගැට පේර, කෙසෙල්, සුදුළුෑණු, ඇස්පගරස්, වම්බටු, ඕට්ස්, රනිල කුලයට අයත් බෝග

 

නමුත් ඔබ ප්‍රීබයෝටෙක් සහ ප්‍රෝබයෝටෙක් ආහාර ලබා ගන්නා විට පෝෂණ විශේෂඥ වෛද්‍යයවරයෙකුගෙන් විමසා බැලීම වටියි.

 නමුත් මෙබඳු ආහාර ගැනීමට තරම් ඔබ වත්කමක් නොදරන අයෙක් නම් ඒ පිළිබඳ කණගාටු නොවන්න

  • වියලි බෝංචි
  • රනිල කුලයට අයත් බෝග/ පරිප්පු
  • බිත්තර
  • සුදුළුෑණු, ළුෑණු, බතල, ගෝවා, කෙසෙල්, ඕට්ස්, තේ

මේ සඳහා සුදුසු වේ.

සමස්තයක් වශයෙන් ගත් විට අපගේ උදරයත් ඒ ආශ්‍රිත ප්‍රදේශයේ වේදනාවත් අප සලකන්නේ ගැස්ට්‍රයිටීස්වල අතුරු ප්‍රතිථලයක් ලෙස ය. ඔබ හෝ ඔබගේ ආදරණීයයන්ට පවතින බොහෝ මානසික රෝගවලට හේතු වන්නේ ඔවුන්ගේ කායික රෝගී භාවය විය හැකිය.

එබැවින් ඔබේ රෝගවලට විසඳුම් සොයන වෛද්‍යයවරයා ඔබ නොවන බවත් ඔබට වැළදෙන සියලු ලෙඩ රෝග සමාන නොවන බවත් වටහා ගන්න. ලෝකයේ ඕනෑම තැනක සිට ඕනෑම වේලාවක oDoc ඇප් එක හරහා ආමාශ ආන්ත්‍රික විශේෂඥ වෛද්‍යයවරයෙකුට කතා කරන්න.

දැන්ම oDoc ප් එක ඩවුන්ලෝඩ් කර ගන්න

 ආශ්‍රිත කියවීම්

  • කුපිතවන බඩවැල් සින්ඩ්‍රෝමය – IBS – රෝග ලක්ෂණ, ඉහළ කාංසාව මානසික අවපීඩනය සමග සම්බන්ධ වෙයි, healthconsultation.org
  • බඩවැල් සෞඛ්යය සහ ඔබේ මනෝභාවය, නොවැම්බර් 16, 2021, COVID Support VT, covidsupportvt.org
  • Why Gut Health = Your Health, Whole Health Nutrition
  • ආන්ත්‍රික ස්නායු පද්ධතිය සහ එහි භෞතවේදය, nsp-ie.org
Shares

Similar Articles...

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

Back to oDoc Blog