Categories
Blog Article Featured මානසික සෞඛ්‍යය

Can you Live a Normal Life with Adult ADHD?

Can you Live a Normal Life with Adult ADHD?

Shares

Life is falling apart; you can’t meet deadlines, attend social events or focus on the simplest tasks. 

In other words, you feel like you can’t function like a “normal” person

You may have adult ADHD. It directly translates to attention deficit hyperactivity disorder. It’s a mental health condition that may get in the way of how your brain functions and result in hyperactivity, impulsive behavior and low attention span.

In Sri Lanka, adult ADHD is largely misunderstood, undermined and completely ignored. ADHD is only viewed as something that causes hyperactivity in kids. 

Well, that’s MORE to it. 

Therefore, we are going to go cover: 

  1. How common is Adult ADHD?
  2. Adult ADHD symptoms 
  3. What causes Adult ADHD?
  4. Adult ADHD diagnosis & treatment
  5. What is Sri Lanka doing wrong?
  6. Being normal with Adult ADHD

How Common is Adult ADHD?

Every adult with ADHD had it as a child. While some kids outgrow ADHD, about 60% of them continue to have it as an adult.

According to a 2021 study, globally around 6% of adults showed ADHD symptoms in 2020. 

Many sources have confirmed that only a fraction of them have been diagnosed or treated across all cultures and countries. 

So, how do you know you have it? Let’s find out.

Adult ADHD Symptoms

There are 3 types of ADHD, some may have one, two or a combination. 

Inattention

  • Forgetfulness
  • Difficulty staying focused during conversations
  • Difficulty paying attention to detail
  • Easily distracted
  • Trouble staying organized
  • Not being able focus and commit to relationships
  • Terrible with time management

Impulsivity [the ability act without thinking]

  • Always interrupt others
  • Tendency to blurt out things at the wrong time and place
  • Prone to dangerous risks
  • Mood swings

Hyperactivity

  • Walk or move around aimlessly
  • Difficulty staying in one place
  • Excessive fidgeting and talking
  • සාංකාව
  • Hyperfocus: The opposite of being distracted
  • Shifts from one task to another without completing any of it.
Symptoms of adult ADHD

Quick fact: Almost everyone has the above symptoms. These are linked to adult ADHD, only if they occur repeatedly and get in the way of your daily life.

What Causes Adult ADHD?

Actually, nobody really knows it. 

BUT, The Centers For Diseases Control and Prevention confirms that usually genetics is how attention-deficit hyperactivity is passed on. Around 3 out 4 diagnosed children have a relative with ADHD. 

Other risk factors for causing ADHD are: 

  • A concerning brain condition
  • Tobacco use, stress and alcohol consumption during pregnancy
  • Preterm birth
  • low birth weight
  • A low intake of nutrients such as magnesium, folate, zinc, or polyunsaturated acids
Causes of adult ADHD

Adult ADHD Diagnosis & Treatment

If you begin to show any adult ADHD symptoms, consult your doctor. Using the oDoc app, you could reach out to the country’s leading practitioners very easily.

The doctors may do a physical examination, run a few tests and most importantly, will check for the below. 

  • Adult ADHD symptoms
  • The time and place they started
  • The impact of these symptoms on your day-to-day
  • A family history of ADHD
  • Any other health concerns or recent life events like a divorce in the family

It’s not possible to get rid of ADHD and you don’t have to. All you need to do is manage it.

Your doctor will work with you using a combination of medications, skill training and counseling. 

People lead very happy, healthy lives with ADHD. 

 

What is Sri Lanka Doing Wrong?

We stumbled across a Reddit user who shared an experience of a psychiatrist dismissing adult ADHD saying, ‘everyone feels like they have ADHD’. 

If you ever experience adult ADHD symptoms and someone brushes it off, ignore them and not the symptoms. 

In Sri Lanka, overlooking ADHD is very common and that is the root of all obstacles staying in the way of leading better lives. 

Secondly, hyperactivity and other adult ADHD symptoms are seen as mental illness. It’s merely a psychiatric diagnosis/condition. University of Jayewardenepura Faculty of Medical Sciences Department of Psychiatry senior lecturer and Colombo South Teaching Hospital Kalubowila honorary consultant psychiatrist Dr. Dulshika Waas confirms this. 

 

Being Normal With ADHD

You can be having attention deficit hyperactivity and still be normal. It’s just a condition. It doesn’t make you any less. 

It’s one of the many obstacles people face. 

If at all, it makes you extraordinary. Think of all the high-spirited and spontaneous energy you bring to this world. 

Get the best out of this by keeping it at bay with prescribed doable treatments and counseling. Your first step is to consult your doctor for a quick diagnosis via oDoc today!

Sources

  • WebMD
  • NHS UK
  • MayoClinic

Similar Articles...

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

Back to oDoc Blog

Categories
Blog Article Featured

Pedal Power: Health Benefits of Cycling

Pedal Power: Health Benefits of Cycling

Shares
Fuel shortage in Sri Lanka leads to more cycling

In a state where public transport has also been limited, and bus ticket prices have risen exponentially, the lack of transport options has made daily commuting and travelling during emergency situations increasingly difficult. As a result, walking and cycling have become almost the only choice for many Sri Lankans.

Cycling is a low-impact aerobic exercise that offers a wealth of benefits. It is a great exercise that keeps you moving and helps establish a physically and mentally healthy lifestyle.

1. Cycling can help you lose weight

Cycling is a great aerobic workout that burns calories and helps people lose weight and belly fat. To lose weight, you must burn more calories than you take in. Depending on your intensity and weight, cycling can burn between 400 and 1000 calories each hour.

Body parts that are exercised, targeted, toned, and used while cycling

  • Foot: Ankle dorsiflexion and plantar flexors
  • Arms: Triceps and biceps 
  • Shoulders: Deltoids
  • Calf: Gastrocnemius and soleus
  • Buttocks or Gluts: Gluteus minimus, gluteus maximus, and gluteus medius
  • Thigh: Quadriceps and hamstrings

2. Cycling boosts mental health and brain power

Cycling can ease feelings of stress, depression, or anxiety as it may help take your focus away from the mental chatter of your day.  When cycling, concentrating on the road or your cadence might help you improve your attention span and awareness of the present moment. Here are a few ways cycling could boost your positive mental health.

  • It improves your mood. Cycling increases blood flow throughout your body, allowing endorphins and other feel-good chemicals like dopamine, norepinephrine, and serotonin to spread quickly.
  • It promotes positive mental health. Exercise is known to have significant effects on self-esteem, sadness, anxiety, and stress. Still, cycling has been identified as one of the most beneficial exercises for the head and heart.
  • It helps you sleep better. Regular riding helps synchronise your circadian rhythm and can help to reduce levels of stress hormones that can make proper regenerative, deep sleep difficult.
  • Improves your memory. Riding a bike helps build new brain cells responsible for memory. 
  • Improves creative thinking. The regular, uniform movement of cycling relaxes the brain, stabilising both physical and mental functions.
  • Cycling promotes new thought patterns that promote feelings of calm and well-being. You can use it as a type of meditation and a great way to “zone out.”
benefits of cycling

3. Cycling improves balance, posture, and coordination

As you stabilise your body and keep your bike upright, you’ll improve your overall balance, coordination, and gait.

Maintaining balance is important because it tends to deteriorate with age and inactivity. Therefore, enhancing your balance can help lower your risk of injury and keep you off the sidelines by preventing falls and fractures.

correct posture of cycling

4. Cycling can reduce the risk of heart diseases

Regular cycling stimulates and improves your heart, lungs and circulation, reducing your risk of cardiovascular diseases such as strokes, high blood pressure and heart attacks.

Cycling also helps your cardiac muscles become more robust and lowers your resting pulse and blood fat levels.Additionally, research shows that people who cycle to work have a lung function that is two to three times better than those who commute by car.

Drawbacks of cycling and safety

Cycling has a few disadvantages to consider, and these primarily relate to cycling outside, which involves factors beyond your control.

There could always be a risk of an accident, whether in an urban or rural area. Hence, 

  • Obey the law at all times. Even if you have the right of way, exercise caution when passing through crossroads and crowded locations. Invest in a good helmet and any other necessary safety equipment.
  • Avoid wearing any loose clothing that could get caught in your bike chains.
  • Unfavourable weather might also be a barrier. So, invest in rain and cold weather gear and have a backup transportation plan for when conditions are unsafe for riding.
  • For extended daytime rides, use sunscreen on all exposed skin.
  • Take a break if you experience pain, fatigue, or muscle soreness.
  • If you have any cycling-related injuries, staying off the bike is best until you fully recover.
tips for cycling safely

The bottom line

Given the current situation in Sri Lanka, cycling to your destination may seem like the only option. However, just play it safe and use caution when necessary, especially on busy roads or during unfavourable weather.

If you have any injuries or need clarification regarding conditions that cycling may affect, speak to a general practitioner or a physician via the oDoc app.

Sources

  1. 15 benefits of cycling: why cycling is great for fitness, legs and mind, Cycling Weekly (2022).
  2. 12 Benefits of Cycling, Plus Safety Tips, Healthline (2021).
  3. Cycling – health benefits, Better Health (2021).
Shares

Similar Articles...

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

Back to oDoc Blog

Categories
Blog Article මානසික සෞඛ්‍යය

ජීවිතයට වින කරන මානසික ආතතිය හඳුනාගමු

ජීවිතයට වින කරන මානසික ආතතිය හඳුනාගමු

Shares

මෙයට පෙර අපගේ ලිපි තුළින් මානසික ආතතියේ බලපෑම් මත ඇති වන රෝග තත්වයන් පිළිබඳ සාකච්ඡා කළෙමු. සාමාන්‍යය ජන වහර තුළ මෙම මානසික ආතතිය ටෙන්ෂන් ( Tension) ලෙස හඳුන්වයි.  

අතීත මිනිසුන් සාමුහික ජීවිතයක් ගත කිරීම හේතුවෙන් ඔවුන්ට මානසික ගැටළු ඇති නොවී ය. එසේ ඇති වූවා නම් එය කලාතුරකින් ජාන සම්බන්ධ ගැටළු මත ඇති වූ බව දක්නට ඇත. නමුත් වර්තමානයේ මිනිසුන් ගත කරන ඒකාකාරී ජීවිතය හේතුවෙන් නොයෙකුත් මානසික ගැටළු තත්වයන් මතු වී ඇත.

එම තත්වයේ ප්‍රතිථලයක් ලෙස මානසික ආතති වර්ග කිහිපයක් වෛද්‍යය විද්‍යාව තුළ ප්‍රධාන ලෙස අවධානයට ලක් කරයි. ඒවානම්,

  • ධනාත්මක ආතතිය
  • ඍණාත්මක ආතතිය
  • ක්ෂණික ආතතිය
  • දිගු කාලීන ආතතිය

ආතතිය ඇති වන අවස්ථාවන්හි දී අපගේ ශරීරයෙන් පිට කරන ‘ඇඩ්‍රිනලීන්’ ධනාත්මක ආතතිය ඇති වූ අවස්ථාවක ශරීරයට හිත කර ආකාරයෙන් පිට වෙයි

  • නිතර දුක දැනීම
  • අවධානය යොමු කිරීමට නොහැකියාව

යම් පුද්ගලයෙකු මානසික ආතතියට පත් වී ඇති බව පෙන්වන ලක්ෂණ මොනවාද?

  • හෘද ස්පන්ධනය වේගවත් වීම
  • රුධිර පීඩනය වැඩි වීම
  • ගල නාලයේ සහ ආමාශයේ ක්‍රියාකාරීත්වය වැඩි වීම
  • ආමාශයේ අසාමාන්‍යය ක්‍රියාකාරීත්වය හේතුවෙන් බඩවැල් තුවාල වීම
  • බඩ පිපීම සිදු වීම
  • නිතර මුත්‍රා පිට වීම
  • නිතර මලපහ කිරීමට යාම
  • මස්පිඬු තද ගතියක් ඇති වීම
  • මස්පිඬුවල වේදනාව
  • ඔළුවේ කැක්කුම
  • එක තැනක එක ඉරියවුවකින් සිටීමට නොහැකි වීම
  • නිතර අනිසි බියක් ඇති වීම
  • කෑම අරුචිය  

මෙම ලක්ෂණ පොදුවේ පවතින ලක්ෂණ වන අතර ඇතැම් විට පුද්ගල ශරීර ස්වභාවයන් මත වෙනස් වෙයි. බොහෝ අවස්ථාවන්වල අවුරුදු 16 ත් 24 ත් අතර වයසේ පසුවන පුද්ගලයන්ට, වයස අවුරුදු 40 ත් 50 ත් අතර වයසේ පසුවන කාන්තාවන්ට මෙන් ම වයස අවුරුදු 60 ට වැඩි සියලු වැඩිහිටියන්ට මෙම ආතතිය මතු වීමේ අවධානම වැඩි වේ. එයට හේතු වන්නේ

  • තරුණ වයසේ දී ශරීරයේ නිපදවන හෝර්මෝන වෙනස්කම්
  • ඔසප් චක්‍රයේ වෙනස් වීම
  • වියපත් භාවයට පත් වීම

වැනි හේතූන් ය.පුද්ගලයෙක් ආතතියට පත් වන විට ශරීරයේ ඇඩ්‍රිනලීන් හෝර්මෝනය ශ්‍රාවය වීමේ ස්වභාවය ඉහල මට්ටමක පවතින බව අප පෙර සඳහන් කළෙමු. එම තත්වය මත යම් පුද්ගලයෙකුට කල් යාමේ දී

  • හෘද රෝග
  • දියවැඩියාව
  • පිළිකා

වැනි තත්වයන්ට ලක් විය හැකි ය. එබැවින් හැකි පමණ ආතතිය ඇති කරන තත්වයන්ගෙන් ඈත් වීම සුදුසු වෙයි.

යම් අයෙක් ආතතියට පත් විය හැකි ආකාර මොනවාද?

  • සමීපතමයෙක් වෙන් වීම
  • නිරතුරුව අනුන් මත සිය ජීවිතයේ වටිනාකම තීරණය කිරීම
  • අනුන්ගේ ප්‍රශ්න තමන්ගේ කර ගැනීමට යාම
  • සේවය කරන ආයතනයේ හෝ අසල්වාසී හෝ සමීපතමයන් සමඟ කිසිඳු වටිනාකමක් නොමැති මාතෘකා වෙනුවෙන් වාද කර ගැනීම
  • සිත රිදෙන ආකාරයේ දේවල් කියන කරන අය ඇසුරු කිරීම
  • නිරතුරුව තරහ ගැනීම
  • විවේකයක් නොමැතිව වැඩ කිරීම
  • තමන්ට කවුරුන්වත් නොමැති බව නිතර සිතීම
  • ගැටළුවක් කතා කිරීමට තරම් විශ්වාසවන්ත අයෙකු නොමැති වීම
  • ණය බර සහ පවුලේ වගකීම්
  • ව්‍යායාම මදිකම
  • මුදල් ගැටළු
  • ගර්භණී බවට පත් වීම නිසා ශරීරයේ සිදු වන හෝමෝන වෙනස්කම්

මෙම තත්වයන්ට අමතරව තවත් දේවල් පැවතිය හැකි අතර පුද්ගලයන්ට පවතින දරා ගැනීමේ ශක්තිය මත ඒවාගේ පීඩනයන් තීරණය වෙයි.

යම් අයෙක් ආතතියෙන් පසු වනවානම් ඉන් මිදීමට සිදු කළ යුතු දේවල් මොනවාද?

  • නිරතුරුව කිසියම් වැඩක යෙදෙන්න උත්සාහ කරන්න

එනම් ප්‍රධාන ලෙස තමන්ගේ නිවසේ වැඩ, වත්ත පිටියේ වැඩ මෙන් ම විනෝදාංශ ක්‍රියාකාරකම් ය. මේ අතරින් හැකි සෑම විටම පරිසරය මූලික කරගත් විනෝදාංශ තම ජීවිතයට එකතු කර ගැනීම වැදගත් වේ.

  • නිති පතා ව්‍යායාම කරන්න – ( දියවැඩියාව සහ අධි රුධිර පීඩනය පවතී නම් වෛද්‍යය උපදෙස් මත ව්‍යායාම කරන්න)
  • තමන්ට ප්‍රශ්නයක් ඇති වූ විට විශ්වාසවන්ත ළඟම කෙනෙක් සමඟ එම සිදුවීම බෙදා ගන්න
  • සෞඛ්‍යය සම්පන්න සමබර ආහාර ගන්න සැම විටම උත්සාහ කරන්න
  • යතාර්ථය තුළ ජීවත් වෙන්න
  • තමන් වෙනුවෙන් කාලය ගත කරන්න
  • නිරන්තරයෙන් ධනාත්මක ලෙස සිතන්න

මානසික ආතතිය ඇති වීම ලොව ඕනෑම මනුෂ්‍යයෙකුට ඇති විය හැකි තත්වය කි. ආතතිය මානසික රෝගයක් නොවෙයි. එනමුත් මානසික ආතතිය දිගින් දිගටම පැවතීම කාංසාව සහ විශාදය වැනි තත්වයන් කරා යාමට හේතු විය හැකි ය.

අප රෝගයන් ඇති වීමට පෙර එහි මූලය දුරු කරමු. ඔබ තනි වූ පුද්ගලයෙක් වුවත් ජංගම දුරකථනය මඟින් මනෝ වෛද්‍යයවරයෙක් සමඟ සම්බන්ධ වන්න, අදම oDoc ඇප් එක ඩවුන්ලෝඩ් කර ගන්න.

ආශ්‍රිත කියවීම්

  1. මානසික ආතතිය හා බැඳුණ ලෙඩරෝග පිළිබඳව ඔබ දැනුවත් ද?,කැළණිය විශ්වවිද්‍යාලයීය වෛද්‍යය පීඨය වෙබ් අඩවිය.
  2. දැනෙන නොදැනෙන මානසික ආතතිය, මවුබිම, ආර්‍යා විශේෂාංගය
  3. මානසික ආතතිය නිසා ඇති වන කායික ලක්ෂණ, තඹරු විජේසේකර, 13 මාර්තු 2017, roar media.
  4. මානසික ආතතිය අඩු කිරීම සඳහා ඍණාත්මක ස්වයං අර්ථකථනය ( Negative self talk) නවත්වන්න, quantum.lk.
  5. මානසික ආතතිය නිසා ගැස්ට්‍රයිටීස්, ප්‍රෙශර් ඇති වන්නට පුළුවන්, ජාතික මානසික සෞඛ්‍යය විද්‍යායතනය, මනෝ වෛද්‍යය විශේෂඥ ජයාන් මෙන්ඩිස්,ආරෝග්‍යා අතිරේකය, දිනමින පුවත්පත.
  6. පීඩාකාරී මානසික ආතතිය නිසා දරුවාගේ මොළයේ සිදුවන වෙනස්කම් ගැන ගුරුවරුන් ලෙස ඔබ දැනුවත් ද , සාරංගි රන්පටබැඳි, 03 ජනවාරි 2022,lk
  7. ආතතියෙන් මිදෙන්නේ කෙසේද?, 2022 ධනාත්මක චින්තනය, positive.lk

 

Shares

Similar Articles...

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

Back to oDoc Blog

Categories
Blog Article

Insomnia – Everything You Need To Know

නිදි මරන්න ගිහින් ඔබේ මොළේ මරාගන්න එපා

Shares
female with insomnia struggling to sleep at night

නිදි මරමින් පාඩම් කිරීම, රැකියා කිරීම මිනිසුන් අතර සුලභ තත්වයක් මෙන් ම එම ක්‍රියාව අගය කරන කොටසක් ද සිටියි. නැතහොත් නිදිමැරීම ද එක්තරා විලාසිතාවක් බවට පත්ව ඇත. හොඳ අධ්‍යාපනයක් ලබන දරුවෙක් නම් රාත්‍රිය පහන් වන තුරු පාඩම් කටයුතු කළ යුතු බවටත් මහන්සියෙන් මුදල් උපයන පුද්ගලයන් නොනිදමින් රැකියාවන්වල නිරත විය යුතු බවටත් සමාජය පුහු මතයන් දරයි.

මනුෂ්‍යයෙක්ට නින්ද වැදගත් වන්නේ ඇයි? 

  • ස්නායු පද්ධතියේ ක්‍රියාකාරිත්වය යහපත්ව පවත්වා ගන්නට
  • ශරීරය වර්ධනයට
  • මොළයේ ක්‍රියාකාරීත්වයට

සාමාන්‍යයයෙන් පුද්ගලයෙකුට දිනකට පැය කීයක නින්දක් අවශ්‍යය ද? 

  • වැඩිහිටියෙකුට පැය 7 ත් 9 ත් අතර
  • දරුවන්ට පැය 9 ත් 13 ත් අතර
  • බිළිඳු දරුවන්ට පැය 12 ත් 17 ත් අතර නින්ද අවශ්‍යය වෙයි

නමුත් යම් පුද්ගලයෙක් මුළු රාත්‍රිය පුරා නිදා ගන්නට අමතර උත්සහයක් ගැනීමට සිදු වී වෙහෙසට පත් වෙයි ද එබඳු පුද්ගලයෙක්ට ඉන්සොම්නියා ( Insomnia ) නම් රෝගී තත්වය වැළදී තිබිය හැකිය.

ඉන්සොම්නියා ‍යනු කුමක්ද?

එය සරලවම නිදිමතක් නොදැනීම හෝ දිගු නින්දක් ලබා ගැනීමට අපහසු වීම මත ඇතිවන ආබාධයකි. එම තත්වය කෙටි කාලයක සිට දිගු කාලයක් දක්වා වර්ධනය විය හැකිය.

මෙම තත්වය ස්ත්‍රී පුරුෂ දෙපාර්ශවයටම එක හා සමානව පවතිනවා ද?

පර්යේෂණ දත්ත වාර්තා අනුව ස්ත්‍රී පුරුෂ දෙපාර්ශවයටම එක හා සමාන ලෙස ඉන්සොම්නියා තත්වය ඇති වීමට හැකි වුවත් මෙම තත්වය කාන්තාවන්ට ඇති වීමේ හැකියාව ඉතා ඉහළ මට්ටමක පවතියි.

එයිනුත් වයස අවුරුදු 60 ට වැඩි පිරිසට ඉන්සොම්නියා තත්වය බලපෑම් කළ හැකිය.

යම් පුද්ගලයෙකු ඉන්සොම්නියා ‍රෝගී තත්වයට පත් වීමට බලපාන හේතු මොනවාද ? 

  • බොහෝ විට තමන් පුරුදු පරිසරයෙන් වෙනත් පරිසරයකට මාරු වීම, අධික ශබ්ධ සහ පරිසර උෂ්ණත්වය නැමති කාරණා
  • තමන්ගේ ජීවිතයට තදින් සම්බන්ධ වූ යම් කෙනෙක් හෝ දෙයක් අහිමි වීමේ වේදනාව
  • තමන් දෛනිකව කරමින් තිබූ කාර්යයන් රාත්‍රී කාලයේ සිදු කිරීමට පටන් ගැනීම
  • කැෆේන්, ඇල්කොහොල්, දුම්කොළ අඩංගු දෑ නින්දට පෙර භාවිත කිරීම
  • නින්දට පෙර ඉතා ඝන ආහාර ගැනීම
  • අධික ඖෂධ වර්ග භාවිතය

මෙම ඉන්සොම්නියා රෝගය ප්‍රභේද දෙකක් යටතේ පවතියි.

ඉන් පලමුවැන්නප්‍රාථමික ඉන්සොම්නියා තත්වයයි

එනම් ප්‍රධාන වශයෙන් නින්ද අහිමි වීම මත පමණක් ඇති වන තත්වයයි.

දෙවැන්න නම් – ද්වීතික ඉන්සොම්නියා තත්වයයි

එනම්  ඇදුම, විශාදය, පිළිකා වැනි බාහිර රෝග මුල් වීමෙන් ඇති වන තත්වයයි

එසේනම් ඉන්සොම්නියා රෝගී තත්වය යම් කෙනෙක්ට වැළදිය හැකි බාහිර රෝගී තත්වයන් මොනවාද?

  • යම් පුද්ගලයෙකු උග්‍ර හෝ මධ්‍යම විශාදයෙන් පෙළෙන අයෙක් වීම
  • කාංසාව පවතින අයෙක් වීම
  • සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව සහ ඇදුම දීර්ඝ කාලයක් පැවතීම
  • නින්ද සම්බන්ධයෙන් පවතින ආබාධ

යෞවනයන්ට වැඩිපුර ඇතිවන නින්ද සම්බන්ධ රෝගී තත්වයක් ලෙස ‘ ප්‍රමාද වූ නින්ද සම්බන්ධ ආබාධ තත්වය’ ( Delayed Sleep Phase Syndrome ) පසු කාලයක දී ඉන්සොම්නියා තත්වයක් කරා ගමන් කිරීමට පවතින අවධානම ඉතා ඉහළ මට්ටමක පවතියි.

  • වයසට යන විට ඇතිවන ශරීර වේදනාවන්
  • වේදනාත්මක කකුල් ආබාධයන් ( Restless Legs Syndrome )
  • නින්ද සම්බන්ධ ආබාධ තත්වයන් ( Sleep Apnea)
  • තයිරොයිඩ් සම්බන්ධ රෝගී තත්වයන් ( Hyperthyrodism) හෝ වෙනත් අන්තරාසර්ග පද්ධතිය සම්බන්ධ ‍රෝග තත්වයන්
  • පිළිකා වැළඳිම හේතුවෙන් ලබා දෙන කීමෝ ප්‍රතිකාර

ගර්භණී භාවයට පත් වූ විට මවක් තුළ ඇති වන හෝර්මෝන වෙනස්කම් හේතුවෙන් අවසාන මාස කිහිපය තුළ මවුවරුන්ට ප්‍රමාණවත් නින්දක් නොලැබී යයි. එවන් විටක ද ඉන්සොම්නියා තත්වය බලපෑම් කළ හැකි අතර ප්‍රසව හා නාරි වෛද්‍යයවරයා සමඟ මේ තත්වයට පිළියම් සාකච්ඡා කළ හැකිය.

 

මෙම තත්වයට ඔබ හෝ ඔබගේ සමීපතමයෙක් මුහුණ දී ඇති බව හඳුනා ගත හැකි ලක්ෂණ මොනවාද?
  • දිවා කාලයේ ඇති වන අධික නිදිමත තත්වය
  • නිතර වැඩ නොකළ ද තමන්ට මහන්සි ගතියක් දැනීම
  • කේන්ති යන ස්වභාවය වැඩි වීම
  • යම් වැඩකට එක දිගට අවධානය යොමු කිරීමට අපහසු වීම
  • මතක ශක්තිය පිළිබඳව ගැටළු මතු වීම
ඉන්සොම්නියා ‍රෝගය නිසා මතු විය හැකි රෝගී තත්වයන් මොනවාද?
  • හුස්ම ගැනීමට පවතින අපහසුතා මතු වීම ( Asthma වැනි රෝගී තත්වයන්)
  • හදවත් රෝග මතු වීම { රුධිර පීඩණය, හදවත අඩපණ වීම, ( Arrhythmia වැනි රෝග තත්වයන්)}
  • මානසික රෝග තත්වයන් මතු වීම
  • නිදන්ගත රෝග තත්වයන් මතු වීම
  • ප්‍රසූතියේ දී ගැටළු මතු වීම
  • ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය ආශ්‍රිත ගැටළු මතු වීම
  • වකුගඩු ආශ්‍රිත ‍රෝගී තත්වයන් මතු වීම ( Metabolism )

විශේෂයෙන්ම ඉන්සොම්නියා ‍රෝගයෙන් පෙළෙන්නන්ගේ මොළයේ නීරෝගී ස්නායු සෛල ඉවත් වීම හේතුවෙන් ‘ ඇල්සයිමර්ස්'(Alzheimer’s Disease) වැනි රෝගවලට ගොදුරු වීමේ අවධානම ඉතා ඉහල මට්ටමක පවතියි. එබැවින් මූලික අවස්ථාවන්හි දී රෝගී තත්වය හඳුනා ගැනීම ඉතා වැදගත් තත්වයකි.

මෙම තත්වය මඟහරවා ගැනීමට කළහැකි දේවල් මොනවාද?

  • නිදාගැනීමට සහ අවදි වීමට නිශ්චිත වෙලාවක් තබා ගන්න
  • දිවා කාලය අතරතුර නිදා ගැනීම අවම කිරීම
  • නින්දට යාමට පෙර හෝ නින්දට ‍යන තුරු ජංගම දුරකථන, ටැබ්, ලැප්ටොප් භාවිත නොකිරීම (නින්දට පැයකටවත් පෙර එවා ඉවත් කරන්න)
  • කැෆේන්, දුම්කොළ, මත්පැන්, මත්ද්‍රව්‍යයන් හැකිතාක් ඉවත් කරන්න
  • දිනපතා අවම වශයෙන් විනාඩි 30 ක් වත් ව්‍යායාම කරන්න ( ඔබට ලෙඩ රෝග පවතියි නම් වෛද්‍යය උපදෙස් මත ව්‍යායාම කරන්න)
  • රාත්‍රියට සැහැල්ලු ආහාර ගන්න
  • නින්දට පෙර මෛත්‍රී භාවනාව හෝ අනිත්‍යය භාවනාව වඩන්න ( විනාඩි 5 ක් වත් අප අවට පවතින සියලු දේ සහ සියලු සිතුවිලිවල පවතින අනිත්‍යය බව සිහි කරන්න. එය ඔබගේ සිත නිදහස්ව පවත්වා ගන්නට උපකාර කරයි.)
  • වෛරය, ක්‍රෝධය, ඊර්ෂ්‍යාව හැකි පමණ පාලනය කර ගන්න. එබඳු සිතුවිලි ඇති වන්නේ අප යතාර්ථයෙන් එපිට ජීවිත ගෙවීමට උත්සාහ කරන බැවින් වෙයි.

ඔබ හෝ ඔබගේ සමීපතමයන් මෙවන් තත්වයන්ට මුහුණ දී සිටී නම් oDoc ඇප් එක හරහා සාමාන්‍යය වෛද්‍යයවරයෙකුගේ සිට මනෝ රෝග විශේෂඥ වෛද්‍යයවරයෙකු සමඟ පහසුවෙන් සම්බන්ධ විය හැකිය. දවසේ පැය 24 පුරාවට ලෝකයේ ඕනෑම ස්ථානයක සිට ඔබට ඇතිවන සියලු ගැටළුවලට විසඳුම් ලබා ගන්න. අදම oDoc ඇප් එක ඩවුන්ලෝඩ් කර ගන්න

ආශ්‍රිත කියවීම්
  • සුව නින්ද අහිමි කරන ඉන්සොම්නියා ( Insomnia) ගැන දැනුවත් වෙමු, ඔක්තොම්බර් 19,2020,lifie.lk
  • නින්දේ ආබාධ වර්ග, රෝග ලක්ෂණ,හේතු සහ ප්‍රතිකාර, 2022,warbletoncouncil
  • අනිද්‍රාව ( Insomnia) සම්පූර්ණයෙන් වලක්වා ගතහැකි, සුව නින්දක් ලබා ගතහැකි ක්‍රමවේද 8 ක්, චන්දි සමරවීර, ජූලි 14,2017,womanly.lk
  • ගැබිණි සමයේ ඇති වන ඉන්සොම්නියා තත්වයට පිළියම්, අගෝස්තු 3,2020,babyandme.lk
  • ප්‍රමාද වූ නින්ද අවධියේ දී සින්ඩ්‍රෝමය ‍යෞවනයන්ට බලපෑම් කරයි, බ්රැන්ඩන් පීටර්ස්
  • Insomnia, National Heart, Lung and Blood Institute, www.hhibi.nih.gov
  • Insomnia, Mayo Foundation for Medical Education and research( MFMER), www.mayoclinic.org
  • Insomnia, National Health Service, England, www.nhs.uk
Shares

Similar Articles...

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

Back to oDoc Blog

Categories
Blog Article

ජීවිතයේ අහිමිවීම් නිසා ඔබත් වේදනාවෙන් ද?

ජීවිතයේ අහිමිවීම් නිසා ඔබත් වේදනාවෙන් ද?

Shares
  • ‘මට අදටත් අදහන්න අමාරුයි මගේ මහත්තයට තවත් ගෑනු කෙනෙක් එක්ක සම්බන්ධයක් තිබුණයි කියලා….’
  • ‘දරුවා නැති කරගන්න මන් හිතුවේ නැහැ. ඒත් ගෙදරට මූණ දෙන්නේ කොහොමද කියලා හිතනකොට මට එහෙම කරන්න වුණා…’
  • ‘මගේ ඉඩ කඩම් දේපල සේරම විනාස වෙලා ගියා. දැන් මට කාගේ පිළිසරණක් ද?…’
  •  අම්මයි තාත්තයි මල්ලි එක්ක තරහෙන් හිටියේ විභාගේ ෆේල් උනා කියලා. මල්ලී ඒ නිසා වෙන්න ඇති මේ දේ කරගත්තේ…’
  •  ‘මට පිළිකාවක් තියනවයි කියලා දැනගත්තේ ඒක තුන් වෙනි අවස්ථාව වෙද්දි. මට ඉතුරු වෙලා තියන්නේ තව ටික කාලයයි…’

ඉහත ආකාරයේ වදන් අපි බෙහෝ සේ අසා ඇත්තෙමු. අප අපගේ ජීවිත තුළ නිරන්තරයෙන් සදාකාලික බව සොයයි. නමුත් ජීවිතයේ කිසිඳු අවස්ථාවක සදාකාලිකව පවතින දුකක්, සතුටක් හෝ ප්‍රේමයක් ඇත්තේ නැත. එය ලෝක ස්වභාවයයි. අපට දුකක් ඇති වන්නේ අපට හිමි වෙන්නට තිබුණ හෝ හිමි වූ යමක් අහිමි වීමෙන් ය. අපි එය දරා ගන්නට මගක් සොයමු.

එසේනම් සරලවම අප දුකට වේදනාවට පත් වීමට බලපාන පොදු හේතු කාරණා මොනවාද ?
  • සමීපතමයෙකුගේ මරණය
  • දැඩිව ආස කරන යම් පුද්ගලයෙකු හෝ ද්‍රව්‍යයමය දෙයක් අහිමි වීම
  • ජීවිතයේ ඉවරයක් නැති කරදර සහ දුක් කම්කටොළු
  • තමන්ගේ ආත්ම විශ්වාසය බිඳී යාම
  • විභාග ගැටළු
  • රැකියාව අහිමි වීම
  • පරාජය වීම
  • පවුල් ආරවුල් යනාදී දේවල් වේ.

මෙම තත්වයන් උත්සන්න වීමෙන් යමෙකුට කාංසාව, විශාදය වැනි තත්වයන් කරා ගමන් කළ හැකි ය. එසේම මුල් අවධියේදී ම නිසි ප්‍රතිකර්ම කරා නොයාමෙන් විශාදය තත්වය උත්සන්න වී උග්‍ර විශාදමය තත්වයක් කරා ගමන් කිරීමට ඉඩ පවතියි.

යම් අයෙකු දුකින් සිටින බවට හඳුනා ගත හැකි ලක්ෂණ මොනවාද?
  • යම් දෙයකට අවධානය යොමු කිරීමට පවතින අපහසුව
  • නිරතුරුව ඇඟට පණ නැති ස්වභාවයක් දැනීම
  • නින්ද නොයාම, නින්දත් නොනින්දත් අතර යම් යම් ඡායාවන් පෙනීම හෝ අධික නින්ද
  • නිතරම ඍණාත්මක අදහස් මතු වීම
  • තමන්ගෙන් කාටත් පලක් නොමැති බව මෙන් ම තමන් අතින් වරදක් සිදු වූ බව නිතර සිතීම
  • කිසි කෙනෙක් නොරුස්සන ස්වභාවයක් පෙන්නුම් කිරීම
  • ආහාර රුචිය අඩු වීම
  • අධිකව මත්පැන් සහ මත්ද්‍රව්‍යය භාවිතයට යොමු වීම
  • එදිනෙදා වැඩ කටයුතු කිරීමට උනන්දුවක් නොමැති වීම
  • හිසේ කැක්කුම, බඩේ අජීරණමය ස්වභාවයන් මතු වීම
  • ලිංගික කටයුතුවලට ඇති අකමැත්ත
  • අධිකව මුත්රා පිට වීම
  • නිතර මරණය පිළිබඳ කතා කිරීම
  • සියදිවි නසා ගැනීමට සිතුවිලි මතු වීම හෝ සියදිවි නසා ගැනීම

අප දුකින් සහ ආතතියෙන් පෙළෙන විට අපගේ ශරීරය ඇතුළතින් කෝටිසෝල් ( Cortisol), ඇඩ්‍රිනලීන් ( Adrenaline ), නොරැඩ්‍රිනලීන් ( Noradrenaline) වැනි ආතතිමය හෝර්මෝන වැඩියෙන් ශ්‍රාවය කරයි. එය රුධිරයට එකතු වීමෙන් ශරීරය පුරා ගමන් කරයි.

අපගේ ජීවිත තුළ සිදු වන අහිමි වීම්වලින් ඇතිවන දුක දරා ගන්නේ කෙසේද?
  • පලමුවෙන් ම තමන් තමාට අවංක වන්න. නිරතුරුව නිවැරදි දෙය තෝරා ගන්න. ප්රායෝගිකව සිතන්න
  • සතුටින් ඇවිදින්න, ව්‍යායාම කරන්න
  • තමන් ප්රිය කරන ක්රීඩාවක නිරත වන්න
  • සංගීතය රසවිඳින්න
  • හොඳ පොත් පත් කියවන්න
  • මනස සැහැල්ලු කරන සිතුවම් පොත් මිල දී ගෙන තනිව එම රූප පාට කිරීමට උත්සාහා කරන්න
  • ශ්වසන ව්‍යායාම සහ යෝගාවල නිරත වන්න ( නියමිත උපදේශකයෙකුගේ යටතේ)
  • ඔබ තුළ පවතින හැකියාවන් සහ වටිනාකම් අවබෝධ කර ගන්න
  • ඔබ ඔබගේ ජීවිතය තුළ සිදු කරන තෝරා ගැනීම් සහ ආශාවන් පිළිබඳ ප්‍රවේසම් වන්න
  • ප්‍රශ්නවලට ප්‍රතිචාර දැක්වීමේ දී ප්‍රවේසම් වන්න
  • ඔබ පිළිබඳ නිතර ධනාත්මක සිතුවිලි ඇති කර ගන්න
  • ඔබට විසඳාගත් නොහැකි ගැටළු පිළිබඳව වැඩිහිටියෙකුගෙන් හෝ ප්‍රවීණ පුද්ගලයෙකුගෙන් අසන්න
  • නිරතුරුව සමාව දෙන්න
  • තමා අතින් සිදු වූ වැරදිවලට සමාව ගන්න
  • නිරතුරුව අවංකව කටයුතු කරන්න
  • ත්‍යාගශීලී මිනිසෙකු වන්න

නමුත් අපගේ ජීවිතවලට පැමිණෙන ගැටළු එක හා සමාන නොවේ. එබැවින් ඔබට ඇති වන මානසික පීඩනයෙන් නිදහස් වීමට විශේෂඥ වෛද්‍යයවරයෙකුගේ සහය අවශ්‍යය විය හැකිය.

නමුත් ඔබ ප්‍රායෝගිකව වෛද්‍යයවරයෙකු සිටින ස්ථානයට යාමට අකමැති ද?
එසේනම් නිවසේ සිට ඔබට ඕනෑම වේලාවක මනෝ වෛද්‍යය විශේෂඥවරයෙකු සම්බන්ධ කර ගන්න. අදම oDoc ප් එක ඩවුන්ලෝඩ් කර ගන්න.

 ආශ්‍රිත කියවීම්

  • ශෝකයේ ලක්ෂණ හඳුනා ගන්න, 2022,NSP-IE.org.
  • ඔබ තුළ සිටින ඔබව හඳුනා ගන්නේ කෙසේද?, සුවැති දිවිය, සැප්තැම්බර් 22,2016, www.suwasewana.com
  • සරල ලෙස ජීවත් වන්නේ කෙසේද?, සුවැති දිවිය, අප්‍රේල් 15,2016, www.suwasewana.com
  • ඔබේ ආත්ම විශ්වාසය වර්ධනය කර ගැනීමට ක්‍රම 10ක්, සුවැති දිවිය, අගෝස්තු 16,2016, www.suwasewana.com
  • මානසික ආතතිය පාලනය කරගන්නේ කොහොමද?, සුවැති දිවිය, මැයි 12,2016, www.suwasewana.com
  • ඔබටත් විශාදයේ රෝග ලක්ෂණ තිබෙනවාද?, සුවැති දිවිය, ජනවාරි 14,2017, www.suwasewana.com
  • ජීවිතේ සමහර අයට හමු වන ගොඩාක් දෙනෙක්ට මඟ හැරෙන වටිනාම දේ, ඔක්තෝබර් 27, 2017, හැඩකාරී, www.hadakari.com
  • ශෝකයේ ලක්ෂණ හඳුනා ගන්න, 2022,NSP-IE.org
  • විශාදය ගැන මේ කරුණු දැන සිටියා ද? අප්‍රේල් 9, 2017, BBC සිංහල, www.bbc.com
Shares

Similar Articles...

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

Back to oDoc Blog