Categories
Blog Article Women's Health

All you need to know about Gestational Diabetes

ගර්භණී සමයේ මතු වන දියවැඩියාව

Shares

 මවක් වීමේ සිහිනය ඉටු කර ගැනීම බොහෝ කාන්තාවන්ගේ බලාපොරොත්තුවකි.මාස නවයක කාලයක් තම කුස තුළ වැඩෙන දරුවා ආරක්ෂා කර ගැනීමට මවුවරු වෙහෙසෙති.එහෙත් දරුවෙකු කුසට පැමිණීමත් සමඟ කාන්තාවකගේ ශරීරයේ සිදු වන හෝමෝන වෙනස් වීම් හේතු කරගෙන නොයෙකුත් ලෙඩ රෝග මතු වීමට ඉඩකඩ පවතියි. ඒ අතර සුලභ තත්වයක් වශයෙන් ගර්භණී සමයේ දී මතු වන දියවැඩියාව හැඳින්විය හැකිය.

එසේනම් ගර්භණී සමයේ දියවැඩියාව යනු කුමක්ද?

 යම් කාන්තාවක් ගර්භණී වූ විට රුධිර ගත සීනි මට්ටම, ග්ලූකෝස් මට්ටම ඉහල යාම නිසා මෙම තත්වය ඇති වෙයි.

දියවැඩියාව ඇති වීමත් සමඟ මවක් තුළ හිසරදය, තෙහෙට්ටුව, අඳුරු පෙනුමක් මතු වීම, හයිපර්ග්ලිසීමියා ( අධි රුධිර සීනි තත්වය) දැකිය හැකි වෙයි.

 

යම් කාන්තාවක් ගර්භණී වීමත් සමඟ දියවැඩියාව තත්වයට මුහුණ දීමට බලපාන හේතු මොනවාද?

  • ගර්භණී සමයේ සිරුරේ බර අසීමිතව වැඩි වීම
  • මෙයට පෙර සිට දියවැඩියාවෙන් පෙළෙන මවක් වීම
  • පවුලේ මව, පියා දියවැඩියාවෙන් පෙළෙන අය වීම නිසා මතු වන ජාන ගත තත්වයන්
  • නිවුන් දරුවන් අපේක්ෂාවෙන් සිටින මවක් වීම
  • නිතර ගබ්සා වීම් සිදු වන මවක් වීම
  • හේතු රහිතව මළ දරු උපත් සිදු වීම
  • මවගේ වයස අවුරුදු 35 වැඩි වීම
  • දරුවන් සිටින මවක් නම් ඇය නැවත ගර්භණී වීමෙන් අනතුරුව බර කිලෝ 4 ට වඩා වැඩි වීම හේතුවෙන් දියවැඩියා අවධානමට ලක් වෙයි

එසේනම් මෙම දියවැඩියා තත්වයට මුහුණ පාන මවක් තුළ ඇති විය හැකි සංකූලතා මොනවාද?

  • ගර්භණී සමයේ වකුගඩු සහ මුත්‍රා මාර්ගය ආශ්‍රිත ආසාදනයන් මතු වීම
  • අධි රුධිර පීඩනය ඇති වීම
  • වැදමහ ආශ්‍රිත ගැටළු සහ සංකූලතා මතු වීම
  • ගර්භණී සමය තුළ රුධිර වහනයන් සිදු වීම
  • ප්‍රසූතියෙන් පසු කාලසීමාවේ දී ඇති වන රුධිර ආසාදනයන්
  • නහරවල ලේ කැටි ගැසීම(Thrombosis)

                                         මෙම දියවැඩියාව තත්වය වැළඳුන විට ඇතැම් අවස්ථාවන්වල දී අලුත උපන් දරුවාගේ රුධිර ගත සීනි ප්‍රමාණය ඉහල යා හැකිය.

 

එසේම ඉපදෙන්නට සිටින දරුවාට ආමාශගත රෝග, වලිප්පුව සෑදීමේ ප්‍රවනතාවන් මතු වෙයි.

 නමුත් මවට දියවැඩියාව වැළඳී ඇති සියලු දරුවන් රෝගීන් බවට පත් වන්නේ නැත. නියමිත සායන සහ වෛද්‍යය උපදෙස්  මත ක්‍රියා කිරීමෙන් මෙම තත්වය සමනය කර ගත හැකිය.

හුදෙක්ම මෙම තත්වය ප්‍රසූතියෙන් අනතුරුව පහව යයි. නමුත් ගර්භණී භාවයට පත් වූ පසු ඔබ නිවැරදි වෛද්‍යය උපදෙස් මත කෑම පාලනය, ව්‍යායාම සිදු කරන්නේ නම් අවධානම් තත්වයන්ට ගමන් කිරීම වලක්වා ගත හැකිය.

ගර්භණී වීමෙන් සති 12 කට පසුව PPBS රුධිර පරීක්ෂණයක් සිදු කර ගැනීමෙන් හෝ සති 24 – 28 ත් අතර ග්ලූකෝස් ටොලරන්ට් ටෙස්ට් ( OGTT) එකක් කර ගැනීමෙන් කල් තියා දියවැඩියා තත්වයන් පිළිබඳ දැනුවත් විය හැකිය.

මන්ද පලමු මාස තුන තුළ රුධිරයේ සීනි මට්ටම ඉහල යාම නිසා ගැබ් ගෙළ විෂමතා මතු විය හැකි බැවින් ය. තව ද නීරෝගී මවකට වඩා දියවැඩියාවෙන් පෙළෙන මවකට මළදරු උපත් සිදු වීමේ හැකියාව ඉතා ඉහල මට්ටමක පවතියි.

ඒ අනුව දියවැඩියාවෙන් පෙළෙන මවකට,

  • දරු ප්‍රසූතියේ දී අධික බර සහිත දරු උපත් සිදු වීම
  • දින සම්පූර්ණව තිබියදී හේතු රහිත මළදරු උපත් සිදු වීමේ හැකියාව
  • පෙර කිවූ අයුරින් ගබ්සා වීමේ අවධානම
  • සාමාන්‍යය ප්‍රමාණයට වඩා විශාල හිසක් සහිත දරුවන් බිහි වීම
  • කායික අසාමාන්‍යයතා සහිත දරුවන් බිහි වීම
  • දරු ප්‍රසූතියේ දී උපත් නාලය තුළ දරුවා සිර වීම නිසා දරුවාට හුස්ම ගැනීමේ අසීරුතා මතු වීම සිදු වෙයි

මෙවන් තත්වයන්ගෙන් මිදීමට නම් ගර්භණී මවක් විසින් හොඳ සෞඛ්‍යය පුරුදු අනුගමනය කළ යුතු ය. එනම්,

  • නිවැරදි ආහාර රටාවන්

ක්ෂණික ආහාර, පිටි කෑම, අධික සීනි මිශ්‍ර ආහාර, කැවිලි වර්ග මෙන් ම සමබර නොවන ආහාර රටාවන්ගෙන් වැළකී සිටිය යුතු ය.

  • නිති පතා (වෛද්‍යය උපදෙස් මත) සැහැල්ලු ව්‍යායාම සිදු කළ යුතු ය
  • නියමිත රුධිර පරීක්ෂාවන් (වෛද්‍යය උපදෙස් මත) සිදු කරන්න
  • නියමිත සායනවලට නිරන්තරයෙන් සහභාගි වන්න
  • ආහාර හිතුමතයට ගැනීමෙන් වලකින්න
  • නියමිත වෛද්‍යය උපදෙස් මත පමණක් විටමින් වර්ග ලබා ගැනීමට කටයුතු කරන්න

දරුවෙකු බිහි වීමට සිටින කාල සීමාව කාන්තාවකට ඉතාමත් තීරණාත්මක වෙයි. එබැවින් ඔබගේ ආහාර රටාවන්, ව්‍යායාම කිරීම් නිරන්තරයෙන් වෛද්‍යය  සහ සායනවලින් ලබා දෙන උපදෙස් මත සිදු කළ යුතු ය. නමුත් යම් අවස්ථාවක දී ඔබට ආහාර සම්බන්ධයෙන් පෝෂණවේදී විශේෂඥවරයෙකු හෝ ප්‍රසව හා නාරි වෛද්‍යයවරයෙකු සම්බන්ධ කරගැනීමට කඩිනම් අවශ්‍යයතාවයක් මතු වුව හොත් oDoc ඇප් එක හරහා පහසුවෙන් ඉටු කර ගත හැකිය. ලෝකයේ ඕනෑම තැනක සිට ඕනෑම වේලාවක ජංගම දුරකථනය හරහා සාමාන්‍යය වෛද්‍යයවරයෙකුගේ සිට විශේෂඥ වෛද්‍යයවරයෙකු හා සම්බන්ධ වන්න.දැන්ම oDoc ඇප් එක ඩවුන්ලෝඩ් කර ගන්න.

ආශ්‍රිත කියවීම්

  1. ගර්භණී සමයට සීමා වූ දියවැඩියා තත්වය – Gestational Diabetes Mellitus ( GDM), 2014 Nov 12,Dr.H Vithana,askmydoctor.lk
  2. ගර්භණී සමයේ දියවැඩියාව ( Gestational Diabetes Mellitus ) Vog Dr.Dr.Chaminda Mathota, 2016 May 10,vog.lk
  3. දියවැඩියාව සහ ගර්භණී භාවය : සෞඛ්‍යය සම්පන්න වීමට උපදෙස්, 2007 Sep 18, Heder M Ross.
  4. ගර්භණී සමයේ දියවැඩියාව ගැන අම්මලා නොදන්නා කරුණු, Nadeesha Lakmini, theasianparent.
  5. ගර්භණී සමයේ දියවැඩියාව, පාලනය කිරීමට ඉඟි, 2014, එලිසබෙත් වැනලී,com
  6. දියවැඩියාව මවු කුසේ සිටින දරුවාටත් බලපාන හැටි,2014 Aug 3, BBC සිංහල
Shares

Similar Articles...

Endometriosis

Endometriosis No woman looks forward to “that time of the month.” Dealing with nausea, stomach cramps, mood swings, back pains and fatigue, all whilst facing

Read More »

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

Back to oDoc Blog

Categories
Blog Article

The First Trimester

බබෙක් බණ්ඩියේ ඉන්න කාලේ පරිස්සම් කරන්නේ කොහොමද ?

Shares

මවක් වීම යනු ස්වභාවිකව සිදු වන ඉතාමත් සුන්දර සංසිද්ධියකි. කාන්තාවකට සිය ජීවිතය තුළ අත්දකින්නට ලැබෙන සංක්‍රාන්තික අවස්ථාවක් වශයෙන් මවු පදවිය ලැබීම දැක්විය  හැකි ය.

යම් කාන්තාවක් මවක් බවට පත් වීමට යන බව අඟවන පූර්ව ලක්ෂණ මොනවාද ?
  • ඔසප් චක්‍රය නැවතීම
  • කෑම පිළිබඳව පවතින් අරුචිය හෝ ඇතැම් ආහාර සඳහා පවතින දැඩි රුචිකත්වය ( ඇඹුල් )
  • මල බද්ධය
  • පියයුරුවල වෙනස්කම් ( ඇතැම් විට පියයුරු වේදනාකාරී වීම)
  • මානසික ව්‍යාකූල බවක් දැනීම
  • අධික මහන්සිය
  • උදෑසන පවතින ඔක්කාරය
  • හිසේ කැක්කුම
  • බඩේ අජීරණමය ස්වභාවයක් දැනීම
  • පපුවේ දැවිල්ලක් දැනීම
  • ශරීරයේ බර වැඩිවීම මේ අතර ප්‍රධාන වෙයි.
දරුවෙකු අපේක්ෂාවෙන් සිටින කාන්තාවකට ඉහත ලක්ෂණ පවතින්නේ නම් පිළිපැදිය යුතු උපදෙස් කිහිපයක් පවතියි. එනම්,
  • වෛද්‍යයවරයෙකු හමු වී ගර්භණී භාවය තහවුරු කර ගැනීම ( Ultrasound Test)
  • මවගේ සෞඛ්‍යය තත්වය පිළිබඳව පූර්ණ පරීක්ෂාවක් සිදු කිරීම
  • රුධිර පීඩනය පරීක්ෂා කිරීම
  • ලිංගිකව සම්ප්‍රේෂණය වන රෝග පිළිබඳව පරීක්ෂා කිරීම
  • පැප් පරීක්ෂාව ( Pap Test )
  • රක්තහීනතාවය පරීක්ෂා කිරීම
  • තයිරොයිඩ් පරීක්ෂාව
  • මූලිකවම ලබා ගත යුතු විටමින් සහ පෝෂණ කොටස් පිළිබඳව දැනුවත් වීම
  • ප්‍රසූතිය සිදු වන දිනය නිර්ණය කිරීම

මේ අනුව කාන්තාවක් ගර්භාණී බවට පත් වූ බව විද්‍යාත්මකව තහවුරු වූ පසුව එම ගර්භණී අවධිය ප්‍රධාන කොටස් තුනකට බෙදා වෙන් කිරීම මවකගේ අවබෝධයට වඩාත් වැදගත් වෙයි. කාන්තාවක් දරුවෙකු කුස තුළ පිළිසිඳගැනීමේ සිට බිහි කිරීම දක්වා සති 40 පමණ කාලයක් ගනියි. එය කොටස් තුනක් ඔස්සේ දැක්විය හැකිය. එනම්

  • පලමු ත්‍රෛමාසිකය – දින 1 සිට සති 12 දක්වා
  • දෙවන ත්‍රෛමාසිකය – සති 13 සිට සති 26 දක්වා
  • තුන්වන ත්‍රෛමාසිකය – සති 27 සිට සති 40 දක්වා
පලමු ත්‍රෛමාසිකය – දින 1 සිට සති 12 දක්වා

එනම් කාන්තාවකගේ ගර්භණී අවධියෙ මුල් සති 12 යි. මවු කුස එතරම් ඉදිරියට නෙරා ඒමක් නොතිබුණත් පලමු මාස තුන ( පලමු සති 12) වන විට කලලයේ අවයව බොහොමයක් සැදී අවසන් වී ඇත.

නමුත් එම කලලයට තමන්ගේම ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියක් මෙම කාල සීමාව තුළ නොපවතියි.

මෙය කාන්තාවකගේ ශරීරය වෙනස් වන කාලයකි.

මුල් මාස තුන තුළ කලලයේ ක්‍රියාකාරීත්වය මොන වගේද?
  • මෙම කාල සිමාවේ දී කලලය අගල් තුනකින් පමණ දිගින් යුක්ත වේ
  • කලලයේ ලිංගික අවයවයන් වර්ධනය වීම ආරම්භ වෙයි
  • අට වන සතිය අවසානයේ දී අත් පා ඇඟිලි වර්ධනය වීමට පටන් ගනියි
  • හෘද ස්පන්ධනය වීමට පටන් ගනියි
  • මොළය, සුශුම්නාව වර්ධනය වීමට පටන් ගනියි
කලලයට සති 11ක් පිරීමෙන් අනතුරුව ඔබ NT පරීක්ෂාවක් සිදු කළ යුතු වන්නේ ඇයි?

 එනම් ශබ්ද තරංග පරීක්ෂාවකින් දරුවාගේ හිස, ගෙල ප්‍රදේශයේ පවතින ඝන කම මෙන් ම දරුවාට ඩවුන් සින්ඩ්‍රෝමය වැනි ලක්ෂණ හෝ ජානමය රෝග තිබේදැයි පරීක්ෂා කර ගත හැකි වීම හේතුවෙන් ය.

මෙම මුල් මාස තුන තුළ

  • මෘදු චීස්
  • සුෂි
  • මෘදු ලෙස සකස් කළ අයිස්ක්‍රීම්
  • මිදි – (රෙස්වෙටරෝල් – Resvetarol සංයෝගය ගර්භණී කාන්තාවකට විෂ විය හැකිය)
  • නොයිදුණු හෝ බාගෙට ඉදුණු පැපොල් ( ගස්ලබු) – ( එහි ඇති පැපේන් සහ කිරි බහුල ගතිය ගර්භාෂයට හානි කර වෙයි
  • අන්නාසි – ( අන්නාසිවල අඩංගු Bromelain සංයෝගය ගැබ් ගෙලට සුදුසු නොවෙයි)
  • නොසේදූ එළවලු සහ පළතුරු – ( පස්වල ඇති ටොක්සොප්ලාස්මා – Toxoplasma කොටස් ගර්භාෂයට හානි කරයි)

ආහාරයට ගැනීම නොකළ යුතුය. එබැවින් ගර්භණී වීමෙන් එළඹෙන මුල් මාස් තුන තුළ කලලය ගබ්සා වීමට පවත්නා ඉඩ කඩ ඔබගේ අනිසි හැසිරීම් සහ ආහාර රටාවන් මත තීරණය විය හැකිය.

මේ හේතුවෙන් ඔබ ගැබ් ගෙන ඇති බවට පවුලේ නෑදෑයන්ට කිව යුතු සුදුසුම වේලාව මුල් මාස තුන නොවන බව කිව යුතු ය.

එබැවින් ඔබ විසින් අවධානයට ලක් කළ යුතු මූලික කරුණු ලෙස
  • ආහාරයට ගන්නා කෑම බීම
  • ශරීරයේ බර නිවැරදිව පවත්වා ගැනීම
  • දරුවාගේ වර්ධනය
  • වෛද්‍යය උපදෙස් සහ වෛද්‍යය පරීක්ෂණ දැක්විය හැකිය
දෙවන ත්‍රෛමාසිකය – සති 13 සිට සති 26 දක්වා

වෛද්‍යය විද්‍යාව තුළ මෙය කාන්තාවකගේ ස්වර්ණමය අවධිය ( Golden Period ) ලෙස හඳුන්වයි. මෙම කාලය තුළ දී  

  • ඔක්කාරය අවම වීම
  • ඉල ඇටවල වේදනාව
  • කොන්දේ වේදනාව
  • උදර වේදනාව
  • කකුල් කැක්කුම්
  • මළ බදධය
  • බඩේ අජීරණය
  • මස්පිඬුවල වේදනාව

වැනි තත්වයන් මතු විය හැකිය

ගර්භණී කාන්තාවකට මෙම කාල සීමාව තුළ දී ඉල ඇටවල වේදනාවක් ඇති වන්නේ දරුවාගේ සිරුරේ මේදය තැම්පත් වීම වේගවත් වීම හේතුවෙන් ය. එසේම දරුවාගේ චලනය වීම් ඔබේ ඉල ඇට තෙරපීමට හේතුවක් වෙයි.

සති 16 ත් 20 අතර පවතින කාලය තුළ දී ගර්භාණී මවකට ඇගේ දරුවාගේ පලමු චලනය වීම් දැනෙන්නට පටන් ගනියි. එසේම බරක් දරා සිටීම හේතුවෙන් මස්පිඬුවල වේදනාවන් හට ගැනීමට පටන් ගනියි. එසේම

  • දරුවාගේ ස්නායු පද්ධතිය සංවර්ධනය වීමට පටන් ගැනීම
  • දරුවාට කටහඬවල් හඳුනා ගැනීමට ඇති හැකියාව
  • දරුවාගේ හුස්ම ගැනීමේ හැකියාව ක්‍රමවත් වීම
  • දරුවා සිය මහපටගිල්ල ඉරීමට පටන් ගැනීම
  • තමන්ගේ දෑත් එකතු කිරීමට උත්සාහ කිරීම
  • පාදවල ඇඟිලි අල්ලමින් සෙල්ලම් කිරීමට පටන් ගැනීම සිදු කරයි.

මෙම කාලසීමාව තුළ දී මවට ඉහත ලක්ෂණවල වෙනස්කම් දැනුණහොත් වෛද්‍යය උපදෙස් වෙත පිවිසිය යුතු ය

 

තුන්වන ත්‍රෛමාසිකය – සති 27 සිට සති 40 දක්වා

 මෙම කාල සීමාව දරුවා බිහි වීමට ආසන්නතම කාල සීමාවයි. ඔබට නිතර මුත්‍රා බර දැනීම, නින්ද මදිකම දැනෙන්නට පටන් ගනියි.

මෙම අවධිය තුළ සෑම කාන්තාවන් පස් දෙනෙකුගෙන් එක් අයෙකුටම ප්‍රසූතියට පෙර කාංසාව හෝ මානසික පීඩනය ඇති විය හැකිය. එසේම මෙම අවධියේදී

  • ඔබගේ දියවැඩියාව පරීක්ෂා කර ගැනීම
  • කක්කල් කැස්ස ( Pertussis) සඳහා එන්නත් කිරීම
  • ඉන්ෆ්ලුවන්සාව වලක්වන එන්නත් කිරීම
  • Streptococcal B එන්නත් කිරීම

සඳහා වෛද්‍යය උපදෙස් මත යොමු විය යුතු ය. මෙම අවධියේ කාන්තාවකට මතු විය හැකි අවධානම් ලක්ෂණ ලෙස,

  • යෝනි මාර්ගයෙන් රුධිරය වහනය වීම
  • දරුවාගේ චලනය වීම් අඩු වීම
  • ඔක්කාරය සහ වමනය ඇති වීම
  • ප්‍රසූත වේදනාවන් හදිසියේ මතු වීම
  • ගර්භාෂයේ තරලය එලියට වහනය විම ( Water Bag)
  • දැඩි හිසරදය
  • උදර වේදනාව
  • පෙනීමේ වෙනස්කම් මතු වීම

දැක්විය හැකිය. මෙවන් අවස්ථාවන් ඔබ නිරන්තරයෙන් අවබෝධයෙන් පසු විය යුතු අවස්ථාවන් වෙයි.

ගැබිණි මවකට ෆෝලික් අම්ලය සහ යකඩ පෙති හිතුමතේට ගන්න සුදුසු ද?

ෆෝලික් අම්ලය ශරීරයේ රුධිරය නිපදවීමට වැදගත් වන අතර රුධිරය අවම වීම හේතුවෙන් ඇතිවන රක්තහීනතාවය අවම වීමට හේතු වෙයි.

ෆෝලික් අම්ලය වෛද්‍යය උපදේශයකින් තොරව හිතුමතේට භාවිත කිරීම තුළින් දරුවාගේ ස්නායු පද්ධතිය දුර්වල වීමට හේතු වෙයි. එබැවින් ෆෝලික් අම්ලය නියමිත වෛද්‍යය උපදෙස් මත නිවැරදිව ගත යුතු ය.

එසේම දරුවා බිහි වීමට ආසන්න මාස තුනක කාලයේ සිට කිරි දෙන කාලයේ දී යකඩ අවශ්‍යතාවය මතු වන අතර නිරන්තරයෙන් වෛද්‍යය උපදෙස් පිළිපැදීමට කටයුතු            කිරීම මගින් අවධානම් තත්වයන් මගහරවා ගත හැකිය.

    
කළයුතු දේවල්
  • උදෑසන අවදි වූ සැණින් පෝෂණීය ආහාර වේලක් ගැනීම
  • නිවැරදි වෛද්‍යය උපදෙස් මත ව්‍යායාම සිදු කිරීම
  • නියමිත විටමින් වර්ග වෙලාවට ගැනීම
  • යෝනි මාර්ගය අවට සෞඛ්‍යය තත්වය පිළිබඳ විමසිල්ලෙන් සිටීම
  • ගමන් බිමන්වල යෙදීමට පෙර වෛද්‍යයවරයාගේ උපදෙස් ගැනීම
  • බෙහෙත් ගැනීමට හෝ නැවැත්වීමට පෙර වෛද්‍යයවරයාගේ උපදෙස් ගැනීම
  • නියමිත දින වන විට ඔබගේ එන්නත් කිරීම් වෛද්‍යය උපදෙස් මත සම්පූර්ණ කර ගැනීම
  • පෝෂ්‍යදායී එළවළු සහ පලතුරු ප්‍රමාණවත් තරමින් ආහාරයට ගැනීම
  • හැකිතාක් නිවසේ පිළියෙල කළ ආහාර ගන්න
  • ශරීරයට අවශ්‍යය නියමිත කැලරි ප්‍රමාණය ලබා ගැනීමට කටයුතු කිරීම
නොකළයුතු දේ
  • කැෆේන් අඩංගු කෝපි, මත්ද්‍රව්‍ය, මත්පැන්වලින් වැළකීම
  • සැමන්, සොසේජස් සහ පිසින ලද කල් තබාගත හැකි ආහාරවලින් වැලකීම
  • පැස්චරීකරණය නොකරන ලද කිරි භාවිතයෙන් වැලකීම
  • වෛද්‍යය උපදෙස්වලින් තොර ඖෂධ භාවිතයෙන් වැලකී සිටීම

දරුවා මෙන් ම මවගේ ආරක්ෂාව වෙනුවෙන් කටයුතු කිරීමේදී ඔබට ගැටලු ඇති විය හැකි අවස්ථාවන් නිශ්චිත නැත. එවන් අවස්ථාවන්වල දී දවසේ පැය 24 පුරාවටම ඔබගේ ජංගම දුරකථනය හරහා ප්‍රසව හා නාරි වෛද්‍යයවරයෙකු සමග සම්බන්ධ වීමට oDoc ඇප් එක ඔස්සේ හැකියාව ඇත.

ඔබගේ, කාලය, ශ්‍රමය, සෞඛ්‍යය ආරක්ෂාව රැක ගැනීම අපගේ අරමුණයි.

ODoc , ඔබ සමග නිරන්තරයෙන්…

ආශ්‍රිත කියවීම්

  1. What to Expect: Your Personal Pregnancy Chart, Rena Goldman, December 08,20,www.healthline.com
  2. A Week – by – week, Pregnancy Calendar, Kidshealth.org
  3. දෙවන ත්‍රෛමාසිකය,සාරංගි රන්පටබැඳි, lk
  4. ගර්භණී සමයේ ආරක්ෂිත හා අනාරක්ෂිත පළතුරු ගැන දැනගමු ද? Nadeesha Lakmini, The Asianparent.lk
  5. ගර්භණී මවක් වහාම රෝහල්ගත විය යුතු අවධානම් සහගත අවස්ථා 7 ක්, සුව සෙවන, වෛද්‍යය නාලක ප්‍රියන්ත
  6. Third Trimester, Pregnancybirth&baby,www.ucsfhealth.org, University of California
  7. ගර්භණී කාන්තාවන් වැඩුපුර ආහාරයට එකතු කර ගත යුතු දෑ, June29,2016, good housekeeping, www.goodhousekeeping.lk
  8. ගර්භණී අවධියේ පලමු මාස තුන, June 09,2021, Lifesmile, lifesmile.lk
Shares

Similar Articles...

Endometriosis

Endometriosis No woman looks forward to “that time of the month.” Dealing with nausea, stomach cramps, mood swings, back pains and fatigue, all whilst facing

Read More »

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

Back to oDoc Blog

Categories
Blog Article

ගර්භණී මවක් අනුගමනය කළ යුතු උපත් සැලසුම් මොනවාද ?

ගර්භණී මවක් අනුගමනය කළ යුතු උපත් සැලසුම් මොනවාද ?

Shares

දරුවෙකු බිහි කිරීමට සැලසුමක් කියූ විට යමෙක්ට මුවගට සිනහවක් පැමිණිය හැකි ය. මන්ද දරුවෙකු බිහි කිරීම කොහේ හෝ රෝහලක සිදු වීම පමණක් ප්‍රමාණවත් යැයි අප දරණ මතය හේතුවෙන් ය. නමුත් නව ජීවියෙකු ලෝකයට බිහි කිරීම යන කාරණාවේ දී මව සහ දරුවා යන දෙදෙනාම සමාන වැදගත්කමින් යුක්ත ය. නවීන ලෝකය තුළ දරුවෙකු බිහි කිරීම සම්බන්ධයෙන් ඉතා විශාල වෙනස්කම් ‍රාශියක් පහසුව පිණිස යෙදී ඇති අතර දරුවෙකු බිහි කිරීම සම්බන්ධයෙන් මවගේ අදහස් ද නූතනය වන විට වඩා වැදගත් කොට සලකයි.

මොකක්ද මේ උපත් සැලසුමක් කියන්නේ??

සරලවම උපත් සැලසුමක් කියන්නේ දරු ප්‍රසූතිය සිදු විය යුතු ආකාරය මෙන් ම දරු ප්‍රසූතියෙන් පසුව සිදු වන සිදුවීම්  පිළිබඳව ඔබේ කැමැත්ත මත සදන දළ වාර්තාවකි.

උපත් සැලසුමක් අවශ්යය වන්නේ ඇයි ??

ගර්භණී සමයේ හෝ දරු ප්‍රසූතියේදී හෝ දරුවා බිහි වූ පසුව සිදු විය හැකි අනපේක්ෂිත සිදුවීම් වලක්වා ගැනීම සඳහා උපත් සැලසුමක් වැදගත් වෙයි. එසේම,

  • තමන්ගේ පුද්ගලික රුචිකත්වය මත ප්‍රසූතිය සිදු වන ආකාරය තෝරා ගැනීමට
  • ලෙඩ රෝගවලින් පීඩා විඳින මවක් නම් ඇයට තම රෝගී තත්වය නිර්ණය කරමින් අවශ්‍යය උපදෙස් වෛද්‍යයවරයා මගින් ලබා ගැනීමට හැකිවීම.
  • ප්‍රසූතියේ දී මතු වන වේදනාවන් අවම කර ගැනීමට

යනාදී හේතු මත පදනම්වයි.

උපත් සැලැස්මක් නිර්මාණය කිරීමේදී බොහෝ කාන්තාවන් සලකා බලන විශේෂ කරුණු වශයෙන්,
  • ප්‍රසූතිය සිදු කරන ස්ථානය
  • ප්‍රසූතිය අවස්ථාවේ වේදනාව අවම කර ගැනීමට භාවිතා කරන ඖෂධ
  • ඔබ දරු ප්‍රසූතිය සිදු කරන ආකාරය
  • දරු ප්‍රසූතිය දී ඔබට සහය විය යුතු ආකාර

දැක්විය හැකිය.

උපත් සැලසුමක් අවශ්යය වන්නේ කුමන කාන්තාවන්ට ?
  • ඉතා කාර්යය බහුල ජීවිතයක් ගෙවන ගැබිණි කාන්තාවකට
  • දරුවන් වැඩි ප්‍රමාණයක් බිහි කළ කාන්තාවකට නැවත ගැබ් ගැනීම වලක්වා ගැනීමට
  • වසර ගණනාවකට පසු අනපේක්ෂිත ගැබ් ගැනීමක් සිදු වූ කාන්තාවන්ට
  • තමන්ගේ ශරීර සුවතාවය පිළිබඳව විශේෂයෙන් අවධානය යොමු කරන කාන්තාවන්ට
  • ප්‍රසූතිය සඳහා සූදානම් වන කාන්තාව වයසින් වැඩි අයෙකු වීම
  • ගර්භණී මව නොයෙකුත් රෝගාබාධයන්ට මුහුණ දී සිටින අයෙක් වීම

යනාදී තත්වයන් තුළ සිටින කාන්තාවන්ට උපත් සැලසුමක් බෙහෙවින් ප්‍රයෝජනවත් වෙයි

උපත් සැලසුමක් සැකසීමේ දි ඇතුළත් කළ හැකි අවශේෂ කරුණු වශයෙන්,

 ප්‍රසූතිය අවස්ථාවේදී

  • ලැබිය යුතු ආලෝක තත්වය
  • දරුවා බිහි කරන අවස්ථාවේදී ඔබ සමීපයෙන් සිටිය යුතු අය
  • සාමාන්‍යය දරු උපතක්, සිසේරියන් දරු උපතක් හෝ ජල තටාකයක් හෝ වෙන යම් ක්‍රමයක් ඇසුරු කරගෙන දරුවා බිහි කරනවා ද යන බව
  • ප්‍රසූත වේදනාව පහ කර ගැනීමට වේදනා නාශක භාවිත කරනවා ද නැද්ද යන බව

දරුවා බිහි වූ පසුව,

  • මවු කිරි ලබා දියයුතු නියමිත වේලාව
  • අවශ්‍යය කරන විටමින් සහ එන්නත් වර්ග ( විටමින් K , හෙපටයිටිස් B)
  • දරුවා බිහි වූ පසුව මවගේ ආසන්නයේ කුමන තැනක සිටිය යුතුද යන බව
  • මවගේ පපුව මත දරුවා සමීප කළ යුතු වේලාව

දැක්විය හැකිය.

මෙම සියලු දේවල් ඔබ විසින් කලින්ම වෛද්‍යයවරයා සමග සාකච්ඡා කිරීමෙන් අනතුරුව, වෛද්‍යය උපදේශ මත සකසා ගත යුතු සැලසුම් වෙයි. මන්ද,

ගර්භණී කාන්තාවකගේ ශරීරය නිරන්තර සංකූලතාවන්ට ලක් වන බැවින් මේ සියලු දේවල් ඔබ පූර්ව සූදානම් කිරීමේදී වෛද්‍යය උපදෙස් මත සිදු කිරීම අත්‍යාවශ්‍යය බව නැවත වරක් සඳහන් කරන්නේ එබැවින් ය.

උපත් සැලසුම් සකසා ගැනීම පිළිබඳ පූර්ව අවබෝධයක් ලබා දීමට මෙතැන් සිට දරු උපත් ක්‍රම පිළිබඳව කතා කරමු.

 

සාමාන්‍යය දරු උපත්

ඔබ ඔබේ දරුවා ස්වභාවිකව ප්‍රසූත කිරීමට අදහස් කරනවා නම් මෙම උපත් සැලසුම් මගින් ප්‍රසූතියේ දී ඇති වන වේදනාව සමග සාර්ථකව කටයුතු කිරීමට වඩා හොඳින් හැකිවනු ඇත.

දරුවා බිහි කිරීමට මෙය පූර්ව සූදානමක් වන අතර තමන්ගේ වෛද්‍යයවරයා සමග කතා කිරීම මගින් හුස්ම ගැනීම, ශරීරය ලිහිල් කිරීම වැනි ව්‍යායාම පුහුණුවීම් පවා සිදු විය හැකිය.

සිසේරියන් සැත්කම

බොහෝ අවස්ථාවන්වල ප්‍රසූතිය දී දී අමතර වෙහෙසක් දැරීමට සිදු වීම හේතුවෙන් අධි රුධිර පීඩනය වැනි රෝග පවතින මවුවරු අවධානම් තත්වයට ලක් වෙයි. එවිට සිසේරියන් සැත්කම් මගින් දරුවන් බිහි කිරීම බොහෝ විට සිදු කරන අතර නියමිත වෛද්‍යය නිර්දේශය මත ක්‍රියාත්මක විය යුතු ය

 ගෑස් සහ වාතය ප්‍රසූතිය අවස්ථාවේ භාවිත කිරීම

මෙම ගෑස් සහ වාතය වේදනාව ඉවත් කිරීමට භාවිත කරන ක්‍රමයකි.එනම් ප්‍රසූතියේ දී ඇති වන වේදනාව දරා ගත හැකි මට්ටමකට පත් කරයි. නමුත් එයට අවශ්‍යය උපකරණ පහසුකම් රෝහලේ තිබිය යුතුය.

දරු ප්‍රසූතිය දී පෙතිඩීන් එන්නත් කිරීම

වේදනාව සමනය කිරීමට පෙතිඩීන් නම් ඖෂධයක් ඔබගේ කලවා සහ තට්ටම් ප්‍රදේශයට එන්නත් කිරීම සිදු කරයි. එන්නත් කිරීමෙන් පසු ක්‍රියා කිරීමට විනාඩි 20 ක් පමණ කාලයක් ගත වෙයි.

රෙමිෆෙන්ටැනිල්

මෙය අතේ නහරයක් සමග සම්බන්ධව ක්‍රියා කරයි. එහි ක්‍රියාවලිය වේගවත් වන අතර මිනිත්තු කිහිපයකින් ක්‍රියා විරහිත වන ආකාරයට පවතියි. එය දරුවා ඉපදෙනතුරු ඔබට භාවිත කළ හැකිය.

එපිඩුරල් 

එපිඩුරල් යනු දේශීය නිර්වින්දන වර්ගයකි. එය උපත් ඇලේ සිට මොළය දක්වා වේදනාව පැතිරෙන ස්නායු සාමාන්‍යය කිරීම සිදු කරයි. නමුත් බොහෝ අවස්ථාවන්වල දී එපිඩුරල් මගින් පූර්ණ සහනයක් ලබා දෙයි. එමගින් ඔබේ දරු ප්‍රසූතියේ දී ඇතිවන වේදනාව සමනය කිරීමට උපකාර කරයි.

මෙම ඖෂධය නිර්වින්දන වෛද්‍යවරයෙකු හරහා ලබා ගත යුතු අතර ප්‍රමාණවත් පහසුකම් තිබීම ද අනිවාර්යය වෙයි. එබැවින් එපිඩුරල් සම්බන්ධයෙන් වෛද්‍යයවරයාගේ අදහස් විමසා බැලිය යුතුය

දරු ප්‍රසූතිය දී ජල තටාක භාවිතය ( ජල උපත් )

මෙම ජල තටාක මගින් ප්‍රසූතියේ දී ශරීරය ලිහිල් කිරීම පහසු කරයි. නමුත් ඔබට එයට සුදුසු ආකාරයේ උපත් තටාකයක් තිබිය යුතුය. එසේම ජලය ද සුවපහසු උෂ්ණත්වයක පැවතිය යුතු ය. එබැවින් ජල තටාක තුළ සිදු කරන උපත් අනුමත වෛද්‍යය නිර්දේශයන් මත සිදු කළ යුතු ය.

TENS යන්ත් භාවිතය

මෙය විද්‍යුත් ස්නායු උත්තේජන ක්‍රමයකි. ඒ සදහා ඔබ ප්‍රසූතිය සඳහා තෝරා ගන්නා ස්ථානයේ TENS යන්ත්‍රයක් තිබිය යුතුම ය. එසේම එය නිවැරදි වෛද්‍යය උපදෙස් අනුව ක්‍රියාත්මක කළ යුතු ය.

ප්රසව වේදනාව නැති කර ගැනීමට භාවිත කරන විකල්ප ක්රම මොනවාද ?

ප්‍රමාණවත් විද්‍යාත්මක සාක්ෂි නොමැති වුවත් කටු චිකිත්සාව, ඇරෝමා තෙරපි, සම්බාහන ක්‍රම භාවිත කරයි. නමුත් එහි සත්‍යයබව 100% ක් තහවුරු කිරීම අපහසුය.

ඔබ ඔබගේ උපත් සැලසුම් සඳහා ඉහත ක්‍රම අනුගමනය කිරීමට බලාපොරොත්තු වනවා නම් නියමිත ප්‍රසව හා නාරි වෛද්‍යයවරයෙකු සමග සාකච්ඡා කිරීම අනිවාර්යයෙන් සිදු කළ යුතු ය. මෙම සියලු ප්‍රසූත ක්‍රම භාවිත වන්නේ එක් එක් මවුවරුන්ගේ ශරීර සෞඛ්‍යයන්ගේ නිරෝගී භාවය මත පදනම්වයි.

ඔබ ඔබගේ උපත් සැලසුම් සඳහා ඉහත ක්‍රම අනුගමනය කිරීමට බලාපොරොත්තු වනවා නම් නියමිත ප්‍රසව හා නාරි වෛද්‍යයවරයෙකු සමග සාකච්ඡා කිරීම අනිවාර්යයෙන් සිදු කළ යුතු ය. මෙම සියලු ප්‍රසූත ක්‍රම භාවිත වන්නේ එක් එක් මවුවරුන්ගේ ශරීර සෞඛ්‍යයන්ගේ නිරෝගී භාවය මත පදනම්වයි.

එසේම ඔබට හෝ ඔබේ ඉපදීමට සිටින දරුවාට සංකූලතා මතු වුවහොත් හෝ පහසුකම්වල ගැටලු මතු වූයේ නම් අවස්ථානුකූලව ඔබේ උපත් සැලසුම වෙනස් කරගැනීමට තරම් ඔබ නම්‍යශීලී විය යුතු ය.

එබැවින් ඔබගේ උපත් සැලසුම් සහ ආශ්රිත සියලුම ගැටලු සඳහා oDoc ඇප් එක හරහා පැය විසිහතර පුරා ලෝකයේ ඕනෑම තැනක සිට ප්රසව සහ නාරි වෛද්‍යයවරයෙකු සමග කතා කරන්න.

Souces

  • Birth and emergency preparedness in antenatal care, Standards for Material and Neonatal Care, WHO, www.who.int
  • Pain relief in labour, www.nhs.uk
  • Forget a birth plan – this time around I’m making a postnatal plan, www.kidspot.com.au
  • How to Create a Birth Plan, www.webmd.com
Shares

Similar Articles...

Endometriosis

Endometriosis No woman looks forward to “that time of the month.” Dealing with nausea, stomach cramps, mood swings, back pains and fatigue, all whilst facing

Read More »

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

Back to oDoc Blog

Categories
Blog Article

දරුවෙකු බිහි කිරීමෙන් අනතුරුව ඇතිවන මානසික සංකූලතා

දරුවෙකු බිහි කිරීමෙන් අනතුරුව ඇතිවන මානසික සංකූලතා

Shares

ඔබගේ ජීවිතය තුළ ඇතිවන මානසික ගැටළු පිළිබඳ නිශ්චිත ස්වරූපයක් නැත. ආසියානු සමාජයේ විවාහ ජීවිතය තුළ බොහෝ වගකීම් ප්‍රමාණයක් කර දරන්නේ ගැහැණිය යි. එය ක්‍රමයෙන් මුහුකුරා ගොසින් මේ වන විට ඇය මුදල් ඉපයීමේ කාර්ය භාරයට උර දෙමින් සිටි යි. මෙවන් වූ තත්වයක් තුළ දරුවෙකු බිහි කිරීමට මාස නවයක කාලයක් ශරීරයෙන් සූදානම් වීම, තම වගකීම් සහ කාර්යභාරයන් නොපිරිහෙලා ඉටු කිරීම මෙන් ම සිය විවාහ ජීවිතය පවත්වා ගැනීමට සැමියාට ආදරණීය බිරිඳක් වීම යන සිද්ධීන් හි මානසික අරගලයන් කිරීමට සිදු වෙයි. මෙබඳු තත්වයක් ‘ බේබි බ්ලූස් -Baby Blues ‘ හෝ පසු ප්‍රසව විශාදමය තත්වය – ( Postpartum Depression ) ඇති වීමට මග සලසවයි.

රු ප්‍රසූතියකින් අනතුරුව මවක් ඉතාමත් විඩාබර තත්වයකට පත් වේ. බොහෝ අවස්ථාවල දරු ප්‍රසූතියට පසුව විඳි අත්දැකීම් හේතුවෙන් මෙන් ම සාමාන්‍යය ජීවිතයක සිට වගකීම් සහගත ජීවිතයකට ගමන් කිරීම වැනි කරුණු හේතු කොට ගෙන යම් ස්ත්‍රීයක් මානසික ව්‍යාකූල තත්වයකට පත්ව සිටිය හැකිය. බොහෝ අවස්ථාවල,

  • තමන්ට අවශ්‍යය ආකාරයේ ප්‍රමාණවත් නින්දක් නොලැබීම
  • දරුවා බිහි කිරීමේ දී සිදු කළ සැත්කම් සහ ප්‍රසූතියේ දී මතු වූ වේදනාවන්
  • දරු ප්‍රසූතිය සිදු කිරීමේ දී ලද අත්දැකීම් සිහි වීමේදී ඇති වන කම්පනයන්
  • දරුවා සම්බන්ධයෙන් මතු වන වගකීම්
  • ගර්භනී කාලයේ දී සහ දරුවා බිහි කිරීමෙන් අනතුරුව ශරීරයේ සිදු වන හෝර්මෝන වෙනස්කම්

වැනි හේතු නිසා ඇති වන කම්පනය බේබි බ්ලූස් තත්වයන් මතු වීමට හේතු වෙයි

දරුවා ලැබීමෙන් අනතුරුව තමන්ගේ සිතුවිලි තුළ නිතර ඇතිවන දුක, බිය, කාංසාව මෙන් ම මානසික ආතතිමය තත්වයන් බේබි බ්ලූස් තත්වයන් ලෙස හඳුන්වයි. බොහෝ කාන්තාවන්ට සිය දරු ප්‍රසූතියෙන් පසුව සති එකත් දෙකත් අතර කාලයේ දී මෙම තත්වය පවතින අතර පසුව එය සුව වී යයි. දරු ප්‍රසූතියකින් අනතුරුව බොහෝ මවුවරුන් 80% පමණ දෙනා තමන්ගේ ප්‍රසව වේදනාව සමගින් මතු වන දුක, දරු ප්‍රසූතියකින් පසුව පලමු දින 15 තුළ අත්විඳිනු ඇත. මෙම බේබි බ්ලූස් අවධිය මෘදු සංක්‍රාන්තික අවස්ථාවක් ලෙස හඳුන්වයි. බොහෝ විට එය වෛද්‍යය උපදෙස්වලින් තොරව සුව විය හැකි ය. කාන්තාවක් තුළ දරුවෙකු වෙනුවෙන් සිදු වන කායික සහ මානසික, හෝර්මෝන වෙනස්කම් මෙන් ම දරු ප්‍රසූතියෙන් අනතුරුව ශරීරය යථා තත්වයට පත් වීම අතර දෝලනය වීම මෙයට හේතු වෙයි. නමුත් මෙම බේබි බ්ලූස් තත්වය ඔබගේ දෛනික කාර්යයන්ට බාධා නොකරයි. එනම් බේබි බ්ලූස් යනු ඔබව නැවත සකස් කිරීමේ සංක්‍රාන්තික තත්වයකි.

 නමුත් යම් කිසි කාන්තාවක් දිගින් දිගටම මෙවැනි සිතුවිලි සමගින් මානසික ව්‍යාකූලත්වයකට පත්ව සිටිනවා නම් එම තත්වය පසු ප්‍රසව විශාදමය තත්වය යටතට ගැනෙයි ( Postpartum Depression )

මොකක්ද මේ පසු ප්‍රසව විශාදය?

මෙය මානසික අවපීඩණයෙ දරුණු අවස්ථාවන් ඇති කළ හැකි විශාදමය තත්වයකි. යම් අයෙකු සිය දරුවා බිහි කිරීමෙන් අනතුරුව ගත වන සති තුනක් සහ හතරක් අතර කාලය මෙන් ම වසරක් ගත වන තෙක් මෙම පසු ප්‍රසව විශාද තත්වය ඇති විය හැකි ය. තම දරුවා කෙරෙහි ආදරය, සෙනෙහස ඇති නොවීම මෙහි ප්‍රධාන ලක්ෂණය වන අතර එම වරදකාරී හැඟීම හේතුවෙන් පශ්චාත්තාපයට පත් වීම මෙම රෝගයේ ස්වභාවය යි. පසු ප්‍රසව විශාදමය තත්වය ඇති වීමට මූලික හේතු ගණනාවක් ඇත. එනම්,

  • ඔබගේ පවුලේ හෝ පවුල් ඉතිහාසය ගත් විට විශාදය, මානසික ආතතිය වැනි රෝග ලක්ෂණ පැවතී තිබීම
  • පසු ප්‍රසව ආතතිය
  • මවු කිරි දීමේ දුෂ්කරතා
  • දරුවෙක් බිහි කිරීම පිළිබඳව පෙර සැලසුමක් නොමැතිව අනපේක්ෂිතව සිදු වූ ගැබ් ගැනීම්
  • දිගු කාලයක් තිස්සේ මත්පැන්, මත්ද්‍රව්‍යය පානයට යොමු වීම
  • රැකියාව අහිමි වීම වැනි ගැටලු හේතුවෙන් ඇති වන ආර්ථික අපහසුතා
  • තම ස්වාමිපුරුෂයාගෙන් හෝ පවුලේ වෙනත් අයගෙන් දරුවා රැක බලා ගැනීම වෙනුවෙන් ප්‍රමාණවත් සහය නොලැබීම

යනාදී තත්වයන් පසු ප්‍රසව විශාදමය තත්වය ඇති වීමට හේතු වෙයි.

මෙම මානසික ව්‍යාකූලතාවය හේතුවෙන් දරුවාට හානි කරන සිතුවිලි පවා ඇති වීමට හැකි වෙයි. ප්‍රමාණවත් නින්දක් නොමැතිව නිරන්තරයෙන් සිය දරුවා පිළිබඳ බිය ජනක සිතුවිලි ඇති කර ගන්නා මෙම මවුවරුන් සියදිවි නසා ගැනීමේ තත්වයකට වුව ද පත් විය හැකි ය. බොහෝ විට මෙම පසු ප්‍රසව විශාදමය තත්වයට හේතු වන කාන්තාවන් අතර ගබ්සාවක් කළ හෝ අනපේක්ෂිතව සිය දරුවා ගබ්සා වූ කාන්තාවන් දැකිය හැකිය. ඇතැම් අවස්ථාවල දී මෙම තත්වය පියවරුන් තුළ වුව ද දැකිය හැකි ය.

බොහෝ අවස්ථාවන්හි දී මෙම පසු ප්‍රසව විශාදමය තත්වය සති තුනත් හයත් අතර කාලයේ දී සුව වන බව අසන්නට ලැබුණත් එහි රෝග ලක්ෂණවල බරපතලකම අනුව සුව වීමට කාලයක් ගත විය හැකිය. එසේම පසු ප්‍රසව විශාදය පිලිබඳ ප්‍රචලිත අසත්‍යයක් නම්, එම මවුවරුන්ගේ දරුවන් උපතේ දී බර අඩු වී ඉපදීම යන කරුණ යි. එය ප්‍රායෝගික නොවන නමුත් ඔබ දුකින් කල් ගත කිරීම ඔබේ කලලයට බලපාන අතර එම හේතුවෙන් නොමේරු දරු උපතක් ඇති විය හැකි ය.

අපගේ ශරීරවල සිදු වන හෝර්මෝනවල විපර්යාසයන් අපට තනිව පාලනය කළ නොහැකි ය. මෙම මානසික තත්වය මැඩ පවත්වා ගැනීම ඔබ විසින් කල්පනාකාරීව සිදු කළ යුතුය. නිදසුනක් ලෙස,

ඔබගේ ස්වාමි පුරුෂයා සහ ඔබ අතර ඇති සම්බන්ධයට මෙම පසු ප්‍රසව විශාදමය තත්වය තදින්ම බලපෑ හැකිය. ඔබ නිරන්තරයෙන් හුදකලාව සිටිමින් සහකරු ප්‍රතික්ෂේප කිරීම ඔබ දෙදෙනාගේ සම්බන්ධයට අහිතකර ලෙස බලපෑ හැකි ය.

මෙම පසු ප්‍රසව විශාදමය තත්වය කාන්තාවක් තමන්ගේ දෙවන හෝ තෙවන දරුවා බිහි කිරීමෙන් අනතුරුව වුව ද මතු විය හැකි අතර, මෙබඳු තත්වයක දී ඔබගේ අනෙකුත් දරුවන්ට ද සිය මවගේ ස්නේහය අහිමි වී යා හැකි ය. පසු ප්‍රසව විශාදය දරුවන්ගේ චිත්තවේග වර්ධනයට දිගු කාලීනව බලපෑම් කළ හැකි බව වෛද්‍යය අදහසයි.

එසේම , බොහෝ ස්ත්‍රීන් විවාහයට පෙර සිටම සැමියාගේ ඥාතීන් සම්බන්ධව තද පිළිවෙතක් අනුගමනය කිරීම දැකිය හැකිය. නමුත් තමන්ට උපකාර කරන ඥාතීන් හිත මිතුරන් ගෙන් ඈත් වෙමින් තමන්ට තනිව පවුල් ජීවිතයක් ගෙන යා නොහැකි බව සිහි තබා ගන්න. ඔවුන් සමග සමගියෙන් කටයුතු කරන්න.

මෙම් තත්වය සුව කර ගත හැක්කේ කෙසේද?

 දරු උපතකින් සති දෙකකට පමණ පසුවත් ඔබට සහනයක් නොදැනෙන්නේ නම්, වෛද්‍යයවරයෙකු වෙත යොමු වන්න. නමුත්, ඔබට මෙම රෝගයෙන් පූර්ණ සුවය ලබා ගැනීමට නම් වෛද්‍යයවරයාට අවංක විය යුතු ය. මන්ද මෙම පසු ප්‍රසව විශාදමය තත්වය ඔබගේ මොළයට පමණක් නොව ඔබගේ මුළු ශරීරයටම බලපෑම් ඇති කරන බැවින් ය.

 ලෝක සෞඛ්‍යය සංවිධානය දක්වන ආකාරයට මෙම පසු ප්‍රසව විශාදය සුව කරන ප්‍රතිකර්ම පිළිබඳව නිවැරැදි පර්යේෂණ සිදු කර ඇත. ඒ අතරින්

  • ‍ඊස්ට්‍රජන් චිකිත්සාව
  • සම්බාහන චිකිත්සාව
  • දීප්තිමත් ආලෝක චිකිත්සාව
  • විද්‍යුත් විච්ජේදන චිකිත්සාව

හඳුන්වා දී ඇත. මෙම විද්‍යුත් විච්ජේදන චිකිත්සක ක්‍රමය දැඩි මානසික අවපීඩණයෙන් පෙළෙන ගැබිණි කාන්තාවන්ට හඳුන්වා දී ඇත. එසේම,

  • ඖෂධ ලබා දීම
  • නිවැරදි උපදේශන වෙත යොමු කිරීම
  • ව්‍යායාමවල නිරත වීම
  • මනස සන්සුන්ව තබා ගැනීමට භාවනා ක්‍රම ප්‍රගුණ කිරීම

ප්‍රධාන තැනක් ගනි යි.

මවක් වීම, වගකීම් දැරීම, ජීවිතයේ ඉදිරියට යන විට ඇති වන ගල් මුල් යන සියල්ල අප සියලු දෙනාටම පොදු ධර්මතාවය කි. ජීවිතය අනපේක්ෂිත සිදුවීම් රැසක් සමගින් ඉදිරියට ගලා යයි. නමුත්, ඔබ, මම, අප සියලු දෙනාගේ ගමනාන්තය තීරණය වන්නේ අප ඒවාට දක්වන ප්‍රතිචාර මතයි. දරුවෙකු බිහි කිරීමෙන් ඔබට නව ජීවියෙකු ලෝකයට දායාද කළ හැකිය. නෙල්සන් මැන්ඩෙලා, ස්ටීව් ජොබ්ස්, වංගරි මාතායි, මලාලා යූසෆ්සායි, ග්‍රේටා තුන්බර්ග්, වැනි වටිනා දරුවන් මේ ලොවට බිහි වීමේ වටිනාකම හේතුවෙන් ලෝකය ධනාත්මක  මාවතකට යොමු විය. ජීවිතයේ සියලු වේදනාවන් ධනාත්මක ලෙස දකින්න. එවිට සියල්ල ඔබට සුබථල ගෙන එනු ඇත.

මෙවන් අවස්ථාවක දී මානසික වෛද්‍යවරයෙකුගේ සහය ඉතාමත් වැදගත් වන අතර oDoc සේවාව පැය විසිහතරේම ඔබ වෙනුවෙන් ක්‍රියාත්මක වෙයි. නිවසේ සිට වෛද්‍යවරයා සමග සම්බන්ධ වීමට තිබෙන පහසුකම හේතුවෙන් ඔබගේ පුද්ගලිකත්වය ද ආරක්ෂාකාරී වනු ඇත.

ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ

  • Postpartum Depression : Literature Review of Risk Factors and Interventions, WHO
  • පශ්චාත් කාලීන අවපාතයේ වර්ග මොනවාද ?, ReoVeme
  • වැදූ ගෙයි සන්නිය නැත්නම් පසු ප්‍රසව විශාදය කියන්නේ මොකක්ද , Baby and Me
  • පශ්චාත් ප්‍රසව මානසික අවපීඩණය : මිනිසුන් තවමත් විශ්වාස කරන මෝඩ මිත්‍යාවන් පහක්, මා අසල සෞඛ්‍යය සම්පන්න ආහාර
  • පශ්චාත් ප්‍රසව අවපාතය, අද මවුවරු
  • පශ්චාත් ප්‍රසව මනෝ චිකිත්සාව : එය සමග කටයුතු කළ යුතු ආකාරය දැනගැනීමට එය දැන සිටීම, Emergency live
  • පසු ප්‍රසව ආතතිය කොපමණ කාලයක් තියනවාද?එය අවම කරගත හැකිද ? ,Hadakari.com
Shares

Similar Articles...

Endometriosis

Endometriosis No woman looks forward to “that time of the month.” Dealing with nausea, stomach cramps, mood swings, back pains and fatigue, all whilst facing

Read More »

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

Back to oDoc Blog

Categories
Blog Article

We Need To Stop Saying Breastfeeding Is “Easy”

We Need To Stop Saying Breastfeeding Is “Easy”

And focus on supporting mothers instead

Nicole Parakrama | BSc Hons Molecular Cell Biology, UCL (UK) | 14th August 2021 |
Shares
Just recently, we all tuned in to watch the Olympic Games held in Tokyo. We admired the beautiful performances of the athletes, and we acknowledged and celebrated all the sacrifices, hard work and preparation that led up to that day.
breastfeeding

What if we viewed breastfeeding the same way?

What if instead of glorifying only the ‘highlights reel’ of breastfeeding, we all agree that breastfeeding needs education, preparation and hard work to get through the first few weeks. What if we supported and empowered mothers on this journey filled with sacrifices and challenges and collectively took responsibility for it? What if we celebrated them loudly and genuinely when they achieved their goals?

The recently concluded ‘World Breastfeeding Week’ was triggering for a lot of mothers. For many women, any mention of breastfeeding brings back feelings of pain, anxiety and a lack of support. It serves as a reminder of the guilt and shame that they felt for stopping breastfeeding, the feeling that their bodies weren’t doing what they were meant to do.

Changing the Messaging

A Sri Lankan mum recently told me:

“Breastfeeding is hard… everyone tells you how painful labour is and how difficult pregnancy is, but no one tells you how hard breastfeeding is! All you see are images of moms with babies on their breasts and they make it look like it’s the easiest thing!”

Amy Brown, Professor of Child Public Health, Swansea University says: “When we gloss over the realities of breastfeeding, women feel unprepared for what it’s really like. If we tell women to expect easy, and they hit a hurdle, they may think they’re doing something wrong. . Women then end up depressed, blaming themselves, thinking they didn’t try hard enough because after all, isn’t breastfeeding easy?”

Without swinging towards ONLY the positive or the negative, perhaps the good, the bad and the ugly all need to be portrayed together. We need to find a balance.

So what are the benefits of breastfeeding?

  • We sometimes refer to breastmilk as “liquid gold”! Mums often joke that breastmilk is the cure for nearly everything:baby acne, sore eyes, heat rash,eczema and healing our cracked and sore nipples.
  • The composition of breastmilk is biochemically and nutritionally complete, giving numerous long term and immunological advantages.. It protects from infections, diarrhoea, UTIs, and chronic diseases like diabetes, childhood cancers, obesity, inflammatory bowel disease, asthma and allergies. In preterm babies, it reduces the risk of sepsis and necrotising enterocolitis (NEC).
  • For mothers, it has been proven to reduce the risk of hypercholesterolaemia, diabetes, hypertension, cardiovascular disease, as well as reduce the incidence of breast and ovarian cancer and osteoporosis. It stabilises endometriosis and confers partial contraception.
  • The process of breastfeeding stimulates the release of oxytocin, the bonding chemical. Babies don’t only breastfeed to eat, but also to help themselves settle: it provides them comfort and helps them regulate their emotions.
  • From a practical standpoint, breastfeeding is free and convenient! No stumbling around in the dark to boil water and prepare a bottle! Your baby has access to fresh milk straight from the source.

OK, I’m convinced of the benefits. Now hit me with the challenges of breastfeeding!

Here in Sri Lanka, we are seeing a rise of an ‘Instagram mum brigade’ who raise awareness on issues surrounding motherhood whilst sharing experiences and building community. They are finding their voices and being the support that they wished they had as new mums.

One of these Instagram mothers, Ameena (IG handle @raisingimaan) – expresses the challenges of breastfeeding so beautifully in a recent post. She said:

“Breastfeeding isn’t simply putting a breast into a baby’s mouth and transferring milk. It is SO MUCH more than that. And women pay for it with a unique currency of time, commitment, energy, mental and physical health, as well as bodily autonomy. That’s a massive price to pay. And to tell women that it’s all on themselves alone to manage. Frankly, it’s quite a raw deal”.

sore nipples
  • The first few weeks of breastfeeding, in particular, require a considerable investment of time. It IS time consuming, and new mothers can feel that all they do in the early days is feed!
  • In addition, the breastfeeding technique can take a bit of practice to get right. Mums need to experiment with different holds and find solutions for attachment and positioning issues.
  • There are potential physiological challenges, such as sore/cracked nipples, breast engorgement, blocked ducts, and mastitis/abscess which mums may have to navigate.
  • Feeling like there is not enough milk can be a significant challenge for many mothers in their breastfeeding journeys. However, as I have written about in a previous article, this is mostly a perception issue. In as many as 95% of cases, it is easily surmountable with the proper support.

How important is it to have a supportive community?

I cannot stress enough the huge role a supportive community plays in successful outcomes for breastfeeding. In “the fourth trimester”, women adjust to being mothers just as much as their babies adapt to life outside the womb. This postnatal period seems to be universally defined as 40 days.

Kimberly Ann Johnson, author of the book “The Fourth Trimester” says:
“Everything that a new baby needs, a new mom needs. So you know a new baby needs swaddling, you know a new baby needs a constant food source, you know a new baby needs eye contact, you know a new baby needs soothing. That’s everything a new mom needs.”

But the best way of caring for a breastfed baby is to care for their mother. Feed her, love her, support her by taking care of other stuff. Do housework, run errands, look after older children. The same goes for supporting women who are bottle feeding.

How can we as a society make breastfeeding easier for mothers?

As a society we can further encourage breastfeeding mothers when it comes to feeding in public. Public bathrooms are not acceptable places to feed infants! Establishments can train their staff on how to respond compassionately to a mother whose infant needs to feed, and to take a step further to provide a private space in which to do this, if required. Far too often this is left to the discretion of the staff, and so mothers have mixed experiences. Just one negative experience can be a huge setback to a mother’s breastfeeding journey, making her feel that she has to stop breastfeeding in order to leave the house and ‘have a life’.

Alongside all of this, the government MUST step up and make things easier for new families. In 2018, a significant amendment to the Shop and Office Act was passed in Sri Lanka which mandated the “provision of nursing intervals for nursing mothers” (previously only mandated in the state sector, although sometimes practiced informally in the private sector). This means that working mothers are now entitled to 2 paid feeding breaks of 1 hour per working day until their child is 1 year old.

This is a significant step forward – however longer, better paid leave for both mothers and fathers, as per the Swedish model, would do wonders for the well-being of the whole family, and in increasing breastfeeding figures.

If you are a new mum and are having trouble breastfeeding, you can speak to a doctor on oDoc. You can video call them from your home, baby in hand, even while breastfeeding! You can download the app here.

HOW I BECAME ‘THE MILK COACH’

When my first child was born, I was quite unprepared for what lay ahead. Particularly when it came to breastfeeding… I was naïvely expectant that I could just place him onto my chest, and let nature take its course. What a surprise I was in for! Cracked nipples from sub-optimal positioning, and my milk taking its own sweet time to come in, led to terrible pain. This pain became excruciating when my son developed oral thrush which travelled into my milk ducts. Fortunately, thanks to a lot of research and some wise mummy friends, I was able to power through the awful first few months. Most crucially, I was able to advocate for myself with health professionals, when the ‘system’ didn’t really support me.

This birthed a passion to counsel, support and advocate for my fellow Sri Lankan mums. To this end I am working to add to a science background (in Molecular Cell Biology) with an accreditation by La Leche League International (LLLI). My heart is to help YOU to achieve your breastfeeding goals – whether that is one week, one month, six months, or even a year and beyond.

Join the conversation, follow @themilkcoach on Instagram or Facebook.

Shares

Similar Articles...

Endometriosis

Endometriosis No woman looks forward to “that time of the month.” Dealing with nausea, stomach cramps, mood swings, back pains and fatigue, all whilst facing

Read More »

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

Back to oDoc Blog